Solana là gì? Khám phá blockchain được mệnh danh "vua tốc độ" giao dịch

Solana là gì?

Ra đời vào năm 2017 dưới sự dẫn dắt của Anatoly Yakovenko (cựu giám đốc điều hành Qualcomm), Solana là một nền tảng blockchain mã nguồn mở với sứ mệnh cách mạng hóa khả năng mở rộng. Mục tiêu chính của Solana là vượt qua hiệu suất của các blockchain hiện có trong khi vẫn duy trì chi phí thấp. Điều này được hiện thực hóa thông qua một kiến trúc độc đáo, cho phép mạng lưới về lý thuyết có thể xử lý hơn 710.000 giao dịch mỗi giây (TPS) mà không cần đến các giải pháp mở rộng bổ sung.

Kiến trúc của Solana được xây dựng để hỗ trợ mạnh mẽ việc phát triển hợp đồng thông minh và dApp, trở thành nền tảng vững chắc cho nhiều dự án DeFi và các thị trường NFT. Sau giai đoạn bùng nổ ICO năm 2017, Solana chính thức ra mắt mạng chính vào năm 2020 sau nhiều vòng thử nghiệm (testnet).

Hành trình phát triển của Solana

• 2017: Dự án khởi nguồn với testnet nội bộ và thành lập công ty (ban đầu có tên là Loom, sau đó đổi thành Solana).

• Quý 2/2018: Solana Labs bắt đầu huy động vốn để phát triển một mạng lưới tiền mã hóa mới.

• Từ tháng 4/2018 đến 7/2019: Đội ngũ Solana gây quỹ thành công hơn 20 triệu USD thông qua các đợt mở bán riêng tư (Private Sale).

• Quý 3/2020: Sau giai đoạn thử nghiệm được cấp phép và hoàn thiện, Solana chính thức triển khai thử nghiệm mạng chính sau khi động được 1,76 triệu USD. Đồng thời, mạng thử nghiệm Tour de SOL cũng được công bố.

• 2021: Solana tiếp tục nâng cấp giai đoạn thử nghiệm và quỹ Solana đầu tư mạnh vào việc xây dựng, phát triển cộng đồng.

Solana Labs, đội ngũ đứng sau mạng lưới Solana

Điểm nổi bật của blockchain Solana

Solana sở hữu những đặc tính vượt trội, tạo nên lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ trong không gian blockchain:

• Tốc độ giao dịch vượt trội: Với khả năng xử lý hơn 50.000 giao dịch mỗi giây (TPS), Solana nổi bật hơn hẳn so với nhiều đối thủ như Ethereum, trở thành lựa chọn lý tưởng cho các ứng dụng đòi hỏi khả năng mở rộng cao.

• Chi phí giao dịch cực thấp: Phí giao dịch trên Solana cực kỳ phải chăng, thường chỉ vài cent, thu hút cả nhà phát triển lẫn người dùng.

• Cơ chế đồng thuận độc đáo: Solana sử dụng thuật toán đồng thuận Proof of History (PoH) độc quyền, giúp xác định trình tự thời gian của các giao dịch một cách chính xác. Điều này giúp tăng cường đáng kể hiệu quả và bảo mật cho mạng lưới.

• Hỗ trợ cộng đồng mạnh mẽ: Solana tích cực hỗ trợ cộng đồng người dùng và nhà phát triển thông qua các tài nguyên giáo dục, bộ công cụ phát triển và hệ thống hỗ trợ kỹ thuật chuyên nghiệp.

TPS của Solana vượt trội so với các đơn vị thanh toán khác

Solana vận hành như thế nào?

• Giao thức đồng thuận: Solana kết hợp bằng chứng của lịch sử (PoH) với Tower BFT (một biến thể của Byzantine Fault Tolerance). PoH chịu trách nhiệm tạo dấu thời gian cho các giao dịch, trong khi Tower BFT sử dụng dấu thời gian này để đạt được sự đồng thuận nhanh chóng và an toàn trên toàn mạng.

• Cấu trúc mạng: Mạng lưới Solana được thiết kế để tối ưu hóa tốc độ và hiệu quả. Các Solana Clusters là tập hợp các máy tính làm việc cùng nhau để xử lý giao dịch và duy trì trạng thái của sổ cái (ledger). Mỗi node trong cluster đóng vai trò quan trọng trong việc xác nhận và ghi nhận giao dịch.

• Môi trường lập trình: Solana cung cấp một môi trường lập trình linh hoạt, hỗ trợ các ngôn ngữ như Rust và C, cho phép phát triển đa dạng các dApp phức tạp.

Mô hình vận hành PoH của Solana.

Hệ sinh thái của Solana

Solana đang thu hút mạnh mẽ các nhà phát triển và tạo điều kiện cho nhiều đột phá mới nhờ vào những khác biệt nổi bật của hệ sinh thái. Với cơ sở hạ tầng vững chắc và chi phí giao dịch siêu rẻ, Solana có một lợi thế lớn so với các blockchain layer 2 hiện hành.

Một trong những thành tựu quan trọng là việc hoàn thiện cầu nối Wormhole, giúp kết nối Solana với hệ sinh thái Ethereum. Đồng thời, Solana cũng đang tích cực mở rộng liên kết với các hệ sinh thái tiềm năng khác, tạo ra một mạng lưới đa chuỗi rộng lớn.

Hệ sinh thái Solana đang bùng nổ với tốc độ nhanh chóng. Không chỉ đón nhận các dự án chất lượng từ những blockchain khác chuyển sang, mà còn có rất nhiều dự án đột phá được xây dựng trực tiếp trên nền tảng Solana. Tiêu biểu có thể kể đến những cái tên như Raydium, Oxygen và Audius, góp phần làm phong phú thêm hệ sinh thái này.

Ảnh hệ sinh thái của Solana.

So sánh Solana và Ethereum

Đồng SOL là gì?

SOL là token gốc của Solana, đóng vai trò đa năng trong hệ sinh thái:

• Thanh toán phí giao dịch: SOL được sử dụng để thanh toán các khoản phí trên mạng lưới Solana, tương tự như các đồng tiền điện tử khác.

• Phần thưởng Staking: Mạng lưới Solana có tỷ lệ staking cao (hơn 70% tổng lượng SOL đang được stake), do đó SOL cũng được dùng để thưởng cho các staker và các node tham gia duy trì, bảo mật mạng.

• Tham gia quản trị: Chủ sở hữu SOL có quyền đề xuất và bỏ phiếu về các sáng kiến cải thiện hoặc nâng cấp mạng lưới Solana trong tương lai.

Thông số kỹ thuật của SOL:

• Tên: Solana

• Ký hiệu: SOL

• Tiêu chuẩn: SPL (tiêu chuẩn token của blockchain Solana)

• Tổng cung ban đầu: 500.000.000 SOL

• Tổng cung hiện tại: 605.890.000 SOL

• Cung lưu hành hiện tại: 538.160.000 SOL

• Vốn hóa thị trường: 106,48 tỷ USD (số liệu có thể thay đổi theo thời điểm)

Phân bổ token ban đầu của SOL:

• Community Reserve Fund: 38.00%

• Seed Round Investors: 15.86%

• Founding Sale Investors: 12.63%

• Team Members: 12.50%

• Solana Foundation: 12.50%

• Validator Sale Investors: 5.07%

• Strategic Sale Investors: 1.84%

• Public Auction Sale Investors: 1.60%

Tokenomics của Solana. Ảnh: CoinGecko

Lưu trữ và giao dịch đồng SOL

Để lưu trữ SOL, bạn có thể lựa chọn các ví phổ biến sau:

• Phantom Wallet: Cung cấp bảo mật cao, giao diện thân thiện và tích hợp dễ dàng với các ứng dụng Solana.

• Solflare Wallet: Có thể truy cập qua web hoặc tiện ích mở rộng trình duyệt, là giải pháp lưu trữ đơn giản và an toàn.

• Ví cứng Ledger Nano X/S: Cung cấp giải pháp lưu trữ vật lý, bảo vệ tối đa tài sản khỏi các cuộc tấn công mạng.

Phantom ví lưu trữ lớn nhất trong hệ sinh thái của Solana. Ảnh: Phantom Wallet

Các bước giao dịch SOL cơ bản

1. Tạo ví Solana: Đây là bước đầu tiên để lưu trữ token SOL.

2. Kết nối ví: Dùng ví Solana để kết nối trực tiếp với các ứng dụng giao dịch trên nền tảng Solana, sau đó đăng nhập bằng mật khẩu hoặc khóa riêng.

3. Gửi/nhận token: Chọn "Gửi" và nhập địa chỉ ví người nhận cùng số lượng token muốn gửi. Để nhận, bạn cung cấp địa chỉ ví của mình cho người gửi.

4. Hoán đổi Token (Swap): Có thể sử dụng ứng dụng như Phantom Wallet để hoán đổi các cặp token. Chọn cặp token mong muốn, nhập số tiền và xác nhận giao dịch.

Lưu ý quan trọng: Luôn kiểm tra kỹ thông tin trước khi thực hiện giao dịch và đảm bảo bảo mật thông tin cá nhân!

Làm thế nào để đầu tư SOL ?

SOL có mặt trên hầu hết các sàn giao dịch lớn như Binance, Coinbase, Bybit, Kraken... SOL phổ biến đến mức thậm chí có sẵn tại một số máy ATM tiền mã hóa/NFT ở nhiều thành phố.

Sau khi mua SOL, việc lưu trữ trong ví tiền mã hóa là cần thiết. Khác với tên gọi, ví tiền mã hóa không phải nơi chứa tiền mà là nơi lưu trữ khóa truy cập tài sản. Bạn có thể chọn lưu trữ trực tuyến (ví nóng) hoặc ngoại tuyến (ví lạnh), trong đó ví lạnh là lựa chọn an toàn nhất để bảo vệ tài sản.

Danh sách sàn giao dịch hỗ trợ mua bán SOL. Ảnh: CoinGecko

Lộ trình phát triển của Solana 

Solana đang hướng tới một năm 2025 đầy hứa hẹn, sẵn sàng trở thành một trong những nền tảng blockchain hàng đầu với hàng loạt nâng cấp công nghệ quan trọng, thu hút sự quan tâm lớn từ các tổ chức và một hệ sinh thái sôi động.

Các mục tiêu và nâng cấp công nghệ chính

Năm 2025 được kỳ vọng là năm đột phá về công nghệ cho mạng lưới Solana, với những cải tiến cốt lõi:

• Tăng gấp đôi không gian khối: Solana dự kiến sẽ tăng gấp đôi không gian khối (block space), từ đó nâng cao đáng kể khả năng xử lý giao dịch vốn đã rất cao của mạng lưới.

• Thuật toán đồng thuận mới: Một thuật toán đồng thuận hoàn toàn mới đang được triển khai. Thuật toán này sẽ loại bỏ các giao dịch bỏ phiếu, giúp các giao dịch được xác nhận nhanh hơn (tăng finality) và rút ngắn thời gian tạo khối.

• Firedancer đi vào hoạt động: Firedancer, một máy khách xác thực (validator client) mới, dự kiến sẽ chính thức ra mắt vào năm 2025. Điều này hứa hẹn sẽ cải thiện đáng kể hiệu suất và độ tin cậy của mạng lưới Solana.

• Chuyển khoản bảo mật (Confidential transfers): Tính năng chuyển khoản bảo mật đã được triển khai, tăng cường quyền riêng tư cho các giao dịch trên Solana.

• Helix với RPS 2.0: Helix đang phát triển RPS 2.0, một sáng kiến nhằm tách biệt lớp đọc (read layer) khỏi lớp ghi (write layer) trong kiến trúc của Solana, giúp tối ưu hóa hiệu suất.

• Tăng công suất xử lý: Một đề xuất quan trọng nhằm tăng công suất của Solana từ 48 lên 60 triệu đơn vị tính toán (Compute Units - CUs) hiện đang được thử nghiệm trên testnet.

• "IBRL" là mục tiêu hàng đầu: Solana đã đặt mục tiêu "IBRL" (Intra-Block Reactive Latency) làm "ngôi sao dẫn đường" cho sự phát triển của mạng lưới, tập trung vào việc giảm thiểu độ trễ trong xử lý giao dịch.

Tăng trưởng hệ sinh thái và sự quan tâm từ tổ chức

Solana đang chứng kiến sự tăng tốc trong phát triển và đổi mới hệ sinh thái, cùng với sự dịch chuyển đáng kể trong cách các tổ chức nhìn nhận nền tảng này:

• Chuyển dịch trong quan tâm tổ chức: Các tổ chức không còn đặt câu hỏi "chúng ta có nên đầu tư vào Solana không?" mà thay vào đó là "chúng ta có thể sử dụng Solana như thế nào?". Điều này cho thấy Solana đang được coi là một công cụ thực tế để giải quyết các vấn đề kinh doanh.

• Viện chính sách Solana (Solana Policy Institute): Viện này đã được thành lập để làm việc trực tiếp với các nhà hoạch định chính sách và tham gia vào các cuộc thảo luận về quy định, đảm bảo môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của Solana.

• Sự kiện Accelerate: Một sự kiện quan trọng mang tên Accelerate (được ví như một "mini breakpoint" event) dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 19-26 tháng 5 năm 2025 tại Hoa Kỳ, hứa hẹn mang đến nhiều thông tin và phát triển mới.

• Vị thế ngang hàng với Ethereum: Solana thường xuyên được thảo luận cùng với Ethereum trong các cuộc trò chuyện của các tổ chức về những nền tảng blockchain hàng đầu.

Tổng kết về Solana

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về Solana là gì và cách hoạt động của đồng SOL. Với tốc độ, chi phí thấp và một lộ trình phát triển đầy tham vọng, Solana đang định hình tương lai của các ứng dụng phi tập trung. Hãy dành thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng để nâng cao kiến thức giao dịch và đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả. Chúc bạn thành công trên hành trình khám phá Solana và thế giới tiền mã hóa!