Khái niệm chính xác về NFT

NFT, viết tắt của "non-fungible token", hay token không thể thay thế, là một loại mã thông báo kỹ thuật số độc nhất được mã hóa trên blockchain. Mỗi NFT chứa một chữ ký số duy nhất, đảm bảo tính độc nhất và không thể sao chép hay thay thế. Điều này khác biệt hoàn toàn so với các đồng tiền mã hóa như Bitcoin hay Ethereum, vốn có thể hoán đổi cho nhau (fungible).

Về cơ bản, NFT cho phép mã hóa tài sản kỹ thuật số như tranh ảnh, âm nhạc, video, vật phẩm game, hoặc thậm chí là các tài sản vật lý trên blockchain, mang lại tính sở hữu độc nhất. Giá trị của NFT phụ thuộc vào nhu cầu thị trường và sự nhận định của người sở hữu.

Hầu hết NFT được khởi tạo theo tiêu chuẩn ERC-721 trên mạng lưới Ethereum, hoặc phiên bản cải tiến ERC-1155 cho phép gộp nhiều NFT vào một hợp đồng, giúp giảm chi phí. Hiện cũng có nhiều tiêu chuẩn mở rộng khác như Fractionalized NFT (trên Solana) hay Soundbound (ERC-6551).

Lịch sử phát triển của NFT

NFT đã có một lịch sử hình thành lâu đời hơn nhiều người nghĩ. Khái niệm này xuất hiện từ năm 2012 với Colored Coins, cho phép xác thực quyền sở hữu tài sản thực trên blockchain. Năm 2014, tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số "Quantum" của Kevin McCoy đánh dấu bước đột phá, tạo nên cơn sốt ban đầu về NFT.

Đến năm 2018, sự ra đời của bộ sưu tập CryptoKitties dựa trên tiêu chuẩn ERC-721 đã thực sự thu hút sự chú ý rộng rãi từ cộng đồng, thúc đẩy sự phát triển của NFT trên nhiều mạng blockchain khác như Solana, Polygon và Tezos. Hiện nay, NFT chủ yếu được dùng để xác minh quyền sở hữu và tính xác thực cho các bộ sưu tập số, tác phẩm nghệ thuật, và nhiều tài sản khác.

Hình ảnh chứa các NFTs nổi tiếng nhất từ những ngày đầu tiên. Ảnh: NFT Now

NFT Marketplace là gì?

NFT marketplace hay thị trường NFT, là các nền tảng nơi diễn ra các giao dịch mua bán NFT. Các thị trường này được chia làm ba loại chính:

• Thị trường mở: Bất kỳ ai cũng có thể đúc hoặc giao dịch NFT (ví dụ: OpenSea.io, Rarible).

• Thị trường khép kín: Nghệ sĩ/người sáng tạo phải đăng ký tham gia và tự đảm nhận quá trình đúc, giao dịch token cũng bị hạn chế hơn.

• Thị trường độc quyền: Yêu cầu đăng ký nhãn hiệu và được vận hành bởi các công ty cụ thể (ví dụ: NBA Top Shot, Nifty Gateway).

Hình ảnh về một sàn giao dịch NFT nổi tiếng nhất thế giới OpenSea. Nguồn: Coin2140 (OpenSea Website)

Cách thức hoạt động của NFT

NFT hoạt động dựa trên nền tảng công nghệ blockchain và hợp đồng thông minh (smart contract). Mỗi NFT chứa một mã số nhận dạng duy nhất, giúp nó khác biệt và độc nhất. Hợp đồng thông minh quản lý NFT đóng vai trò là bằng chứng chống giả mạo, xác nhận nguồn gốc và chủ sở hữu.

Mỗi NFT chỉ có một chủ sở hữu tại một thời điểm, giúp dễ dàng xác minh quyền sở hữu và chuyển giao. NFT sở hữu giá trị dựa trên nhu cầu thị trường, cho phép chúng được mua bán như một tài sản số.

Hình ảnh minh họa về NFT.

Cách tạo NFT

Việc tạo NFT, hay còn gọi là "đúc" (minting), diễn ra trên chuỗi khối blockchain thông qua hợp đồng thông minh. Bất kỳ dữ liệu số nào cũng có thể được đúc thành NFT. Quá trình này ghi lại địa chỉ mã hóa của người sáng tạo và siêu dữ liệu nhận dạng vào blockchain.

Người tạo NFT phải thanh toán phí gas cho các trình xác thực mạng để đảm bảo tính trung thực và nhất quán của giao dịch.

Ảnh minh họa về việc tạo ra NFT. 

Bảo mật và lưu trữ NFT

Cơ chế bảo mật và lưu trữ NFT tương tự như tiền điện tử, với thông tin giao dịch và lịch sử sở hữu được ghi lại, sao chép và chia sẻ trên các nút mạng blockchain. Thuật toán đồng thuận (như bằng chứng công việc hoặc bằng chứng cổ phần) đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu và ngăn chặn sự can thiệp trái phép.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng siêu dữ liệu của NFT (chữ ký số, thông tin xác thực) thường được lưu trữ trên blockchain, nhưng tập tin đa phương tiện mà NFT đại diện (ví dụ: hình ảnh, video) thì không. Do chi phí lưu trữ trên chuỗi khối rất cao, các tập tin này thường được lưu trữ ngoài chuỗi và được tham chiếu bằng liên kết trên blockchain. Các giải pháp lưu trữ phi tập trung như Arweave hay IPFS đang trở thành lựa chọn phổ biến để tăng cường bảo mật cho các tập tin đa phương tiện này.

Ảnh minh họa về việc bảo mật NFT.

Có nên mua NFT hay không?

Việc mua NFT là một quyết định cá nhân và đầy rủi ro. Giá trị của NFT phụ thuộc hoàn toàn vào nhu cầu thị trường và sự sẵn lòng chi trả của người mua khác. Một NFT có thể rất giá trị với người này nhưng lại vô giá trị với người khác. Thị trường NFT hiện tại vẫn rất biến động và khó lường, tiềm ẩn nguy cơ thua lỗ lớn.

Ngoài ra, đầu tư NFT cũng phải chịu thuế đầu tư tương tự như cổ phiếu, và tiền điện tử dùng để mua NFT cũng có thể bị đánh thuế nếu NFT tăng giá trị. Do đó, nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ lưỡng, cân đối ngân sách và có kế hoạch cụ thể trước khi tham gia.

Ảnh minh họa về việc mua và bán NFT.

Ứng dụng của NFT trong thực tế

NFT đang ngày càng thể hiện tính ứng dụng đa dạng:

• Nghệ thuật: Mã hóa tác phẩm nghệ thuật thành tài sản số, giúp lưu trữ an toàn và giao dịch minh bạch.

• Game: Cho phép người chơi sở hữu độc quyền các vật phẩm, nhân vật trong game.

• Số hóa tài sản thực: Chuyển đổi tài sản có giá trị như bất động sản, trang sức thành token để làm bằng chứng quyền sở hữu.

• Phát triển nội dung số: Mã hóa âm nhạc, memes, icons để xác thực quyền sở hữu và nâng cao giá trị.

Ảnh minh họa về việc NFT ứng dụng vào thực tế.

Đầu tư NFT hiệu quả

Mặc dù tiềm năng sinh lời từ NFT có thể rất lớn, thị trường này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và nguy cơ lừa đảo. Để đầu tư NFT hiệu quả, bạn cần:

• Nghiên cứu kỹ lưỡng: Đánh giá giá trị thực và nhu cầu thị trường của NFT, tìm hiểu thông tin từ nhiều nguồn chính thống.

• Thăm dò với số vốn nhỏ: Bắt đầu với một lượng tiền nhỏ để làm quen và đánh giá dự án, tránh vội vàng theo các tin tức thổi giá.

• Tuân thủ bảo mật: Sử dụng mật khẩu mạnh, bảo mật 2 lớp, chọn thị trường NFT uy tín và lưu trữ tiền điện tử trong ví lạnh để bảo vệ tài sản của bạn.

NFT là một lĩnh vực mới mẻ và đang tạo nên cơn sốt lớn. Mặc dù có tính ứng dụng đa dạng, đây vẫn là một kênh đầu tư nhiều rủi ro. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về NFT, cách thức hoạt động, lưu trữ, bảo mật và những điều cần lưu ý trước khi quyết định đầu tư. Chúc bạn thành công !

Ảnh về một dự án làm về NFT - ApeCoin (APE). Ảnh: CoinGecko