Sự thật đằng sau màn "nội chiến" tranh giành quyền kiểm soát tại Aave
Trong suốt lịch sử phát triển của tài chính phi tập trung (DeFi), chúng ta thường chứng kiến những cuộc tấn công từ bên ngoài như hack, khai thác lỗ hổng bảo mật hay sự sụp đổ do thị trường. Tuy nhiên, sự kiện đang diễn ra vào những ngày cuối năm 2025 tại Aave lại mang một sắc thái hoàn toàn khác biệt và nghiêm trọng hơn rất nhiều. Đó không phải là một lỗi code, mà là một cuộc chiến tranh chấp nội bộ Aave toàn diện giữa hai thực thể từng gắn bó mật thiết: Aave Labs và Aave DAO.
Những gì đang diễn ra không chỉ đơn thuần là vấn đề phân chia lợi nhuận mà còn chạm đến cốt lõi của triết lý phi tập trung: Ai mới là người thực sự sở hữu một giao thức DeFi? Liệu đó là đội ngũ lập trình sáng lập hay cộng đồng nắm giữ token quản trị? Câu trả lời từ drama Aave lần này chắc chắn sẽ thiết lập một tiền lệ quan trọng cho toàn bộ thị trường tiền mã hóa trong tương lai.
Nguồn cơn của sự rạn nứt: Từ bản hợp tác CoW Swap đến nghi vấn "biển thủ" doanh thu
Mọi chuyện bắt đầu vào ngày 4 tháng 12 năm 2025, khi Aave Labs – thực thể tập trung do nhà sáng lập Stani Kulechov đứng đầu – công bố một quan hệ đối tác chiến lược với CoW Swap. Mục tiêu được đưa ra nghe có vẻ rất tích cực và hướng tới lợi ích người dùng: cải thiện giá hoán đổi và bảo vệ người dùng khỏi các cuộc tấn công MEV ngay trên giao diện của Aave.
Đối với cộng đồng, đây dường như chỉ là một bản nâng cấp kỹ thuật thông thường nhằm tối ưu hóa trải nghiệm người dùng cuối. Không ai mảy may nghi ngờ về một cơn bão sắp ập đến, cho đến khi những dữ liệu on-chain bắt đầu kể một câu chuyện khác. Sự minh bạch của blockchain đã trở thành con dao hai lưỡi đối với Aave Labs khi các thám tử on-chain bắt đầu vào cuộc và soi xét kỹ lưỡng dòng tiền từ hợp đồng thông minh mới này.
Did Aave Labs quietly redirect millions in swap fees away from the DAO treasury?https://t.co/lwXbsbkZPx$Aave delegate @DeFi_EzR3aL just posted some on-chain research. The following thread breaks down his post
— fredcat (@fredcat5150) December 11, 2025
🧵@Marczeller @StaniKulechov @DeFi_EzR3aL
Sự việc thực sự bùng nổ vào ngày 11 tháng 12 năm 2025, khi một đại biểu uy tín trong cộng đồng là DeFi_EzR3aL công bố những phân tích gây chấn động. Theo đó, phí giao dịch phát sinh từ hợp đồng CoW Swap mới không hề chảy về kho bạc của Aave DAO như cơ chế thông thường. Thay vào đó, dòng tiền này đang được định tuyến thẳng vào một ví cá nhân do Aave Labs kiểm soát.
Điều này đồng nghĩa với việc doanh thu lẽ ra thuộc về tập thể những người nắm giữ token quản trị đã bị âm thầm cắt đứt. Đối với một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO), việc dòng doanh thu bị chuyển hướng mà không thông qua bỏ phiếu hay thảo luận công khai là một sự vi phạm nghiêm trọng lòng tin. Cộng đồng bắt đầu dậy sóng, đặt ra câu hỏi liệu đây là một sự nhầm lẫn kỹ thuật hay một kế hoạch đã được tính toán kỹ lưỡng từ trước.
Sự leo thang căng thẳng: Cáo buộc "tư nhân hóa ngầm" và phản ứng dữ dội từ cộng đồng
Ngay sau khi thông tin về dòng tiền bị chuyển hướng được công bố, Marc Zeller – người đứng đầu Aave Chan Initiative và là đại biểu có tiếng nói lớn nhất trong hệ sinh thái – đã ngay lập tức lên tiếng vào ngày 12 tháng 12. Ông không ngần ngại gọi hành động này là một nỗ lực "tư nhân hóa ngầm" của Aave Labs.
Theo ước tính của Zeller, số tiền bị chuyển hướng này có thể lên tới 10 triệu USD mỗi năm, một con số khổng lồ lẽ ra phải thuộc về ngân sách của DAO để tái đầu tư hoặc chia sẻ cho cộng đồng. Phát ngôn này như đổ thêm dầu vào lửa, biến một tranh chấp kỹ thuật thành một cuộc chiến chính trị gay gắt. Không khí trong các diễn đàn quản trị trở nên ngột ngạt hơn bao giờ hết khi các bên bắt đầu chia phe rõ rệt, chuẩn bị cho những động thái đáp trả pháp lý và kỹ thuật chưa từng có tiền lệ.
When we started implementing SVR, people asked what the expected revenue would be.
— Marc ”七十 Billy” Zeller (@Marczeller) December 20, 2025
I said “eight figures”.
People laughed.
Less than a year has passed, and SVR is still not implemented across every asset and network, yet it has generated $8.2M so far.
Just Use Aave. https://t.co/l9qh9NmuzE
Đến ngày 16 tháng 12, căng thẳng leo thang lên mức báo động khi các đề xuất mang tính trừng phạt bắt đầu xuất hiện. Một đề xuất được mệnh danh là "viên thuốc độc" (poison pill) do thành viên Tulip King khởi xướng đã đưa ra những yêu cầu cực kỳ cứng rắn. Đề xuất này yêu cầu tịch thu toàn bộ quyền sở hữu trí tuệ (IP), mã nguồn và thương hiệu Aave, ép buộc Aave Labs phải trở thành một công ty con thuộc sở hữu của DAO, và truy thu toàn bộ doanh thu trong quá khứ đã kiếm được nhờ sử dụng thương hiệu Aave.
Đây không còn là một cuộc thảo luận thương lượng mà là một tối hậu thư, thể hiện sự giận dữ tột độ của cộng đồng nhà đầu tư trước hành động mà họ cho là phản bội của đội ngũ phát triển. Song song đó, cựu CTO của Aave Labs là eboadom cũng tung ra đề xuất thứ hai về việc "tịch thu thương hiệu", yêu cầu chuyển giao ngay lập tức các tên miền, tài khoản mạng xã hội về cho DAO quản lý với lập luận đanh thép: nếu DAO trả tiền cho phát triển và marketing, DAO phải là chủ sở hữu hợp pháp của thương hiệu đó.
Lập luận từ phía Aave Labs và ranh giới mong manh giữa Sản phẩm và Giao thức
Đứng trước làn sóng phẫn nộ từ cộng đồng, Aave Labs và nhà sáng lập Stani Kulechov đã đưa ra những luận điểm để bảo vệ hành động của mình. Họ khẳng định rằng việc tích hợp CoW Swap chưa bao giờ được thiết kế như một cơ chế "bật phí lên" cho giao thức. Theo quan điểm của Aave Labs, doanh thu từ giao diện người dùng trước đây là một khoản thặng dư mà Labs đã tự nguyện đóng góp cho DAO, chứ không phải là nghĩa vụ bắt buộc.
Họ nhấn mạnh sự phân biệt rạch ròi giữa hai khái niệm: Aave Labs là một công ty tư nhân chịu trách nhiệm vận hành trang web, chi trả cho bảo mật, máy chủ và lương kỹ sư frontend, trong khi đó, DAO chỉ sở hữu các hợp đồng thông minh (smart contracts) chạy trên blockchain.
Lập luận này mở ra một vùng xám pháp lý và đạo đức trong DeFi: Liệu việc sở hữu token quản trị có đồng nghĩa với việc sở hữu cả giao diện truy cập và thương hiệu, hay chỉ đơn thuần là kiểm soát các tham số kỹ thuật bên dưới?
Cuộc tranh luận này càng trở nên phức tạp hơn khi Aave Labs chỉ ra rằng họ đã gánh vác chi phí vận hành khổng lồ trong nhiều năm để duy trì giao diện mượt mà cho người dùng. Họ cho rằng việc tìm kiếm nguồn thu để duy trì hoạt động của công ty là điều hợp lý và cần thiết cho sự phát triển bền vững. Tuy nhiên, phía cộng đồng DAO lại phản bác rằng giá trị của Aave nằm ở tính thanh khoản và niềm tin của người dùng – những thứ được xây dựng bởi cộng đồng chứ không chỉ riêng đội ngũ lập trình.
Sự khác biệt về quan điểm này cho thấy một lỗ hổng lớn trong mô hình quản trị hiện tại của các dự án DeFi, nơi ranh giới giữa thực thể phát triển ban đầu và cộng đồng phi tập trung chưa bao giờ được định nghĩa rõ ràng. Màn tranh chấp nội bộ Aave này chính là phép thử lớn nhất cho mối quan hệ cộng sinh đầy phức tạp đó.
Bước ngoặt bất ngờ ngày cận Giáng sinh và nghi vấn thao túng bỏ phiếu
Khi drama Aave tưởng chừng chỉ dừng lại ở các cuộc tranh luận trên diễn đàn, một diễn biến bất ngờ đã xảy ra vào ngày 23 tháng 12, ngay trước thềm kỳ nghỉ lễ. Aave Labs bất ngờ mở một cuộc bỏ phiếu trên Snapshot với nội dung thoạt nghe có vẻ rất chiều lòng cộng đồng: Trao cho những người nắm giữ token Aave quyền kiểm soát rõ ràng đối với tài sản thương hiệu, tên miền, mạng xã hội, quyền đặt tên và cả kho lưu trữ Github.
Đề xuất này được ghi là dựa trên ý tưởng của eboadom trước đó. Tuy nhiên, sự thật đằng sau cuộc bỏ phiếu này lại chứa đựng một cú "quay xe" ngoạn mục khiến cả cộng đồng ngỡ ngàng. Chính tác giả của đề xuất gốc là eboadom đã lên tiếng khẳng định ông chưa bao giờ chấp thuận việc đưa đề xuất này ra bỏ phiếu vào thời điểm đó.
Eboadom cáo buộc rằng đề xuất đã bị "ép" đưa lên bỏ phiếu một cách vội vã dưới tên của ông trong khi các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra chưa ngã ngũ. Ông gọi hành động này là "nhục nhã" và kêu gọi mọi người bỏ phiếu trắng để phản đối. Marc Zeller cũng nhanh chóng chỉ trích động thái này, cho rằng việc tổ chức bỏ phiếu gấp gáp trong kỳ nghỉ lễ khi nhiều người không online kết hợp với việc xuất hiện các ủy quyền mới để gia tăng quyền biểu quyết là một chiến thuật thao túng trắng trợn.
Hành động này làm dấy lên nghi ngờ rằng Aave Labs đang cố gắng hợp thức hóa quyền kiểm soát của mình thông qua một quy trình dân chủ giả tạo, lợi dụng thời điểm nhạy cảm để thông qua các điều khoản có lợi hoặc gây nhiễu loạn thông tin. Sự kiện ngày 23 tháng 12 đã đẩy mức độ mất niềm tin giữa hai phe lên đến đỉnh điểm, biến cuộc tranh chấp từ vấn đề tài chính thành vấn đề đạo đức và quy trình.
Bài học đắt giá về quyền sở hữu trong thế giới phi tập trung
Nhìn lại toàn cảnh, vụ việc tranh chấp nội bộ Aave lần này không chỉ đơn thuần là câu chuyện về 10 triệu USD doanh thu hay một cái tên miền website. Đây là cuộc chiến định hình lại khái niệm sở hữu trong không gian Web3. Ai mới là người thực sự nắm quyền sinh sát đối với một giao thức DeFi tỷ đô? Là những dòng code bất biến trên blockchain, hay là giao diện hào nhoáng và thương hiệu mà người dùng tiếp xúc hàng ngày?
Nếu Aave Labs thắng thế, nó có thể tạo ra tiền lệ cho thấy các công ty phát triển vẫn nắm quyền kiểm soát tối thượng, và DAO chỉ là một lớp vỏ bọc dân chủ. Ngược lại, nếu DAO giành chiến thắng, nó sẽ khẳng định sức mạnh tuyệt đối của quyền quản trị phi tập trung, nơi cộng đồng có thể sa thải cả những người sáng lập.
Cả thế giới tài chính phi tập trung đang nín thở theo dõi từng diễn biến của drama Aave. Dù kết quả có ra sao, sự kiện này chắc chắn sẽ buộc các dự án khác phải nhìn nhận lại cấu trúc pháp lý và quản trị của mình ngay từ đầu. Sự nhập nhằng giữa "công ty phát triển" và "tổ chức tự trị" không thể tiếp tục tồn tại nếu DeFi muốn tiến lên một nấc thang chuyên nghiệp hơn. Đối với các nhà đầu tư và người dùng, đây là một lời nhắc nhở rằng trong thế giới crypto, Luật là những dòng code thôi chưa đủ, mà còn cần cả sự minh bạch và đồng thuận thực sự giữa con người với nhau.
