Doanh nghiệp tham gia thị trường tài sản mã hóa Việt Nam sẽ bị 'soi' ra sao?

Giám sát gắt gao, minh bạch tối đa

Tại tọa đàm “Tài sản mã hóa: Từ vùng xám đến thí điểm – Giải pháp đảm bảo minh bạch, an toàn, hiệu quả”, ngày 6/11, ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán – Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), khẳng định: “Việt Nam đang đi rất nhanh trong việc hoàn thiện khung pháp lý, dù đi sau nhiều quốc gia trong khu vực. Với Nghị quyết 05/2025, chúng ta đã có cơ sở để thí điểm, giám sát và phát triển thị trường tài sản mã hóa một cách an toàn.”

Mặc dù Nghị quyết 05 được ban hành với số lượng trang quy định ngắn, nhưng công tác triển khai sau đó rất phức tạp. Bộ Tài chính, UBCK, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công an đã phối hợp chặt chẽ, xây dựng quy trình cấp phép, giám sát và quản lý dòng tiền, nhằm bảo đảm minh bạch và hạn chế rủi ro.

Ngoài ra, các quy định pháp lý về thuế, kế toán cũng đang được hoàn thiện, áp dụng cho cả tổ chức phát hành, đơn vị cung cấp dịch vụ và nhà đầu tư. Mục tiêu là tạo không gian phát triển cho đổi mới sáng tạo, đồng thời kiểm soát rủi ro, bảo đảm an toàn hệ thống tài chính.

"Thay vì mở rộng ngay quy mô lớn, Nghị quyết cho phép tối đa năm tổ chức được cấp phép hoạt động trong giai đoạn đầu, vừa thử nghiệm mô hình mới, vừa đảm bảo khả năng giám sát và cạnh tranh lành mạnh", ông Hòa nhấn mạnh.

Đáng chú ý, các doanh nghiệp tham gia thị trường tài sản mã hóa bắt buộc tuân thủ chế độ công bố thông tin, báo cáo định kỳ và các quy định về lưu ký, tư vấn phát hành, bảo đảm giá trị tài sản và an ninh mạng. Những quy định này được thiết kế chi tiết để hạn chế rủi ro gian lận, rửa tiền và tạo nền tảng vận hành an toàn.

Trong giai đoạn thí điểm, cơ quan quản lý sẽ tập trung giám sát các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa, những đơn vị đóng vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư. Mô hình này giúp vừa thử nghiệm mô hình mới, vừa hạn chế rủi ro hệ thống, đồng thời tích lũy kinh nghiệm thực tiễn cho việc hoàn thiện khung pháp lý trong tương lai.

“Nguyên tắc của chúng tôi là quản lý cân bằng, vừa khuyến khích đổi mới, vừa kiểm soát chặt chẽ để hình thành một thị trường minh bạch, hiệu quả, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư,” ông Hòa nói.

Vì sao nhà đầu tư Việt chưa được tham gia?

Theo Điều 6 của Nghị quyết 05/2025, tài sản mã hóa chỉ được chào bán, phát hành cho nhà đầu tư nước ngoài trong giai đoạn đầu. Lý do là cơ quan quản lý cần thời gian hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao nhận thức công chúng và bảo vệ nhà đầu tư trong nước trước các rủi ro tiềm ẩn.

Ông Hòa giải thích: “Mặc dù có 19 – 21 triệu tài khoản liên quan đến tài sản số tại Việt Nam, nhưng năng lực hiểu biết của nhà đầu tư còn hạn chế, và tiền có thể bị chuyển đi chỉ trong tích tắc. Việc mở cửa thị trường phải đi kèm khả năng giám sát và xử lý hiệu quả.”

Khi các tổ chức cung cấp dịch vụ đầu tiên được cấp phép, nhà đầu tư Việt Nam sở hữu tài sản mã hóa ở nước ngoài có thể mở tài khoản giao dịch trong nước, tuân thủ đầy đủ các quy định KYC, xác thực danh tính và sử dụng tài khoản ngân hàng chính chủ.

Thị trường được ba cơ quan phối hợp giám sát:

Bộ Tài chính: Quản lý hoạt động của các tổ chức cung cấp dịch vụ và giao dịch; Ngân hàng Nhà nước: Quản lý dòng tiền và phương tiện thanh toán; Bộ Công an: Phòng chống gian lận, lừa đảo và tội phạm công nghệ cao.

Ngoài ra, các tổ chức cung cấp dịch vụ có nghĩa vụ công bố thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời, là một trong những nội dung trọng tâm được kiểm tra ngay khi thị trường đi vào vận hành.