Cháy tài khoản nhưng vẫn nợ, người dùng Binance loay hoay không hiểu chuyện gì xảy ra

Binance, nền tảng giao dịch tiền số lớn nhất thế giới, gần đây đã trở thành tâm điểm của vô số khiếu nại từ cộng đồng người dùng, nhất là sau sự kiện sụp đổ của thị trường vào ngày 10 tháng 10. Sự sụt giảm đột ngột của các tài sản lớn như Bitcoin, Ethereum và hàng loạt altcoin đã đẩy thị trường vào trạng thái hỗn loạn, khiến nhiều nhà đầu tư cá nhân rơi vào tình cảnh “cháy tài khoản” khi toàn bộ tài sản thế chấp bị bán tháo để bù đắp khoản vay margin.

Tuy nhiên, điều gây bối rối lớn nhất cho người dùng, đặc biệt là cộng đồng Việt Nam chính là việc tài khoản đã bị “quét sạch” nhưng vẫn tồn tại khoản nợ âm.

“Cháy rồi nhưng vẫn nợ” – chuyện chung của người dùng Binance

Trên các diễn đàn như Reddit, X và các nhóm hội nhóm Telegram tại Việt Nam, hàng loạt chia sẻ từ người dùng đã phản ánh rõ nét sự bất lực sau khi tài khoản giao dịch của họ bị “quét sạch” sau cơn bão của thị trường.

Trên X, một người dùng có tên Zzzli chia sẻ “Thế quái nào đã thanh lý sạch của người ta rồi vẫn bắt nợ 50k. Đã nghèo còn mắc nợ.” Theo hình ảnh được chia sẻ, tài khoản Binance của nhà đầu tư này đã bị thanh lý hoàn toàn nhưng vẫn ghi nhận số dư nợ âm 50.381 USD. Điều này đã gây ra không ít sự bối rối cho nhiều nhà đầu tư khi không biết nên làm gì với khoản nợ “từ trên trời rơi xuống” này.

Một nhà giao dịch khác có tên Tom Tran trên X cũng chia sẻ trải nghiệm cá nhân không mấy vui vẻ, khi tài khoản của anh đã bị “thổi bay” bởi sự biến động của thị trường:

“Tài khoản margin của mình bị thanh lý, giảm từ 10.000 USD còn 0 USD. Toàn bộ tài sản thế chấp đã bị bán hết, nhưng sau đó, tôi phát hiện vẫn còn khoản nợ hơn 2.000 USDT. Binance giải thích là do nợ xấu nhưng mình không thể hiểu nổi lý do.”

Những trường hợp tương tự không hề hiếm gặp, đặc biệt là sau ngày 10 tháng 10. Người dùng cảm thấy bất lực vì họ đã tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc giao dịch margin nhưng vẫn phải chịu thêm khoản nợ. Trên Binance, tính năng Margin cho phép người dùng thế chấp token để vay USDT hoặc các stablecoin khác, nhằm mua thêm tài sản với kỳ vọng lợi nhuận cao. Khi giá thị trường giảm mạnh, hệ thống tự động kích hoạt cơ chế thanh lý để bảo vệ nền tảng khỏi rủi ro.

Theo quy định, nếu tỷ lệ margin đạt 100%, toàn bộ vị thế sẽ bị đóng và tài sản thế chấp bị bán ra thị trường bằng lệnh thị trường (market) để trả nợ. Trong điều kiện thị trường ổn định, quy trình này diễn ra mượt mà. Tuy nhiên, khi “cơn bão” ập đến, sự hỗn loạn khiến người dùng không chỉ mất hết mà còn phải gánh thêm nợ.

Đọc thêm: Binance lên tiếng "thanh minh" sau cơn ác mộng khiến giá ATOM chạm 0 USD

Nguyên nhân gây nợ cho người dùng dù đã “cháy tài khoản”

Để làm rõ hơn, hãy xem xét một ví dụ minh họa dựa trên trải nghiệm thực tế của nhiều nhà giao dịch.

Giả sử tài khoản A: bạn thế chấp 10.000 USD giá trị ATOM vào Margin trên Binance, vay 5.000 USDT để mua các token khác. Ngưỡng thanh lý được thiết lập ở mức giá trị thế chấp giảm xuống 6.500 USD (tức là khi lỗ đủ lớn, tỷ lệ margin chạm giới hạn). Khi thị trường lao dốc, giá ATOM chạm ngưỡng thanh lý, hệ thống Binance sẽ kích hoạt thanh lý ngay lập tức.

Ban đầu, sàn sẽ bán cưỡng chế toàn bộ lượng ATOM thế chấp qua lệnh thị trường, nhằm thu về đủ 5.000 USDT để trả nợ gốc, cộng thêm phí thanh lý (thường 1–1,5%). Trong tình huống thông thường, với khối lượng giao dịch nhỏ, sàn dễ dàng thực hiện và trả lại phần dư (khoảng 1.300 USD sau khi trừ phí và trượt giá nhẹ) cho người dùng. Tài khoản sẽ được thanh toán sạch sẽ và người dùng chỉ chịu lỗ theo dự kiến.

Tuy nhiên, trong sự kiện ngày 10 tháng 10, tình hình thay đổi hoàn toàn. Không chỉ tài khoản A, mà hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu tài khoản đồng thời bị thanh lý. Không dừng lại ở ATOM, hàng trăm token khác trong danh mục thế chấp (như SOL, AVAX hay BTC) cũng bị bán tháo đồng loạt. Khối lượng bán đột biến tăng gấp hàng trăm lần so với mức bình thường, tạo nên “làn sóng” bán ra ồ ạt.

Vấn đề then chốt nằm ở sự mất cân bằng cung – cầu khi phía bán thì quá mạnh (hàng triệu token bị đẩy ra thị trường), trong khi phía mua lại hạn chế. Khi giá sụt giảm chóng mặt (-10%, -20%, thậm chí -30% chỉ trong vài phút), ít ai dám tham gia mua vào.

Nhà đầu tư cá nhân thường áp dụng tâm lý “chờ giá rẻ hơn”, trong khi lượng lệnh mua giới hạn (limit buy) sẵn có chỉ ở mức giới hạn. Ngay cả các market maker, quỹ đầu tư mạo hiểm hay bot giao dịch chuyên nghiệp cũng không thể can thiệp vô điều kiện.

Kết quả là, lượng token cần thanh lý vượt quá khả năng hấp thụ của thị trường. Giá token không chỉ giảm mà còn lao dốc tự do, tài khoản của nhà đầu tư khi này có thể đã xuống mức 3.500 USD thay vì 6.500 USD như dự kiến.

Binance phải cố gắng bán để thu hồi vốn, nhưng thực tế chỉ thu về 3.500 USD. Khoản thiếu hụt này xuất phát từ tình trạng “thiếu thanh khoản”, khi việc bán cưỡng chế gây ra trượt giá khiến sàn không thể thu đủ 5.000 USDT. Phần âm còn lại sẽ được chuyển giao cho người dùng.

Tài khoản “cháy sạch” thế chấp nhưng vẫn âm nợ vì sàn không thu đủ vốn vay gốc. Đây chính là nguyên nhân khiến nhiều người dùng sau thanh lý vẫn phải đối mặt với khoản nợ âm, thậm chí bị khóa tài khoản nếu không bổ sung.

Cơ chế tự động giảm đòn bẩy (Auto Deleveraging) trên Binance Futures cũng không phải lúc nào cũng hiệu quả. Nếu giá bán thấp hơn mức giá phá sản, sàn sẽ sử dụng quỹ đệm để bù đắp, nhưng trong các đợt sụp đổ lớn, quỹ đệm có thể cạn kiệt nhanh chóng, dẫn đến gánh nặng chuyển sang người dùng.

Đọc thêm: Binance nhận cơn mưa chỉ trích sau sự cố thanh lý tài sản của người dùng

Tránh voi chẳng xấu mặt nào

Hiện tượng này không phải do lỗi cá nhân, mà là hệ quả của đòn bẩy cao trong thị trường tiền mã hóa đầy bất định. Để giảm thiểu rủi ro, hãy duy trì tỷ lệ margin an toàn, đa dạng hóa tài sản thế chấp và theo dõi chặt chẽ các tín hiệu thị trường.

Khi thị trường lao dốc “không phanh”, việc cần làm của nhà đầu tư là tránh tham gia để không trở thành nạn nhân xấu số trong bất kỳ câu chuyện nào. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng hệ thống của Binance đã gặp sự cố nghiêm trọng khiến rất nhiều nhà đầu tư bị ảnh hưởng. Rạng sáng ngày 13 tháng 10, Binance đã ra thông báo bồi thường tổng cộng 283 triệu USD cho người dùng bị ảnh hưởng.

Thị trường tiền mã hóa vẫn là một sân chơi đầy thách thức, nhưng đòn bẩy luôn là con dao hai lưỡi. Trong khi chờ đợi sự phục hồi của xu hướng tăng, có lẽ đã đến lúc các nhà đầu tư cân nhắc lại chiến lược, thay vì mạo hiểm lao vào vòng xoáy margin.