Người cao tuổi ở Mỹ trở thành mục tiêu chính của lừa đảo tiền điện tử

Thực trạng báo động

Người cao tuổi tại Mỹ đang ngày càng trở thành đối tượng chính của các vụ lừa đảo tài chính trực tuyến, đặc biệt là các chiêu trò liên quan đến tiền điện tử và đầu tư giả mạo. Theo báo cáo mới nhất từ Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ (FTC), trong năm 2024, nạn nhân từ 60 tuổi trở lên đã báo cáo thiệt hại 2,4 tỷ USD do lừa đảo, tăng 26,3% so với 1,9 tỷ USD năm 2023 và gấp 4 lần mức 600 triệu USD năm 2020. Phần lớn sự gia tăng này xuất phát từ các vụ việc mà mỗi nạn nhân mất ít nhất 100.000 USD, chiếm tới 1,6 tỷ USD, tương đương 68% tổng số thiệt hại được báo cáo.

Tuy nhiên, vì nhiều vụ lừa đảo không được tố giác do nạn nhân xấu hổ hoặc không nhận ra, FTC ước tính tổn thất thực tế đối với nhóm tuổi này có thể lên đến 81,5 tỷ USD trong năm 2024. Hầu hết các khoản mất mát lớn đều liên quan đến lừa đảo đầu tư, trong đó tiền điện tử là phương thức thanh toán phổ biến nhất, thường qua các nền tảng giả mạo hoặc hướng dẫn chuyển tiền vào ví kỹ thuật số do kẻ gian kiểm soát.

Đối với toàn bộ người tiêu dùng Mỹ ở mọi độ tuổi, tổng thiệt hại báo cáo đạt 12,8 tỷ USD năm 2024, tăng mạnh từ 3,4 tỷ USD năm 2020. Khi tính đến tình trạng báo cáo chưa đầy đủ, con số thực tế có thể cao hơn nhiều, lên tới 195,9 tỷ USD.

Sự bùng nổ của lừa đảo tài chính diễn ra mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19, khi người cao tuổi dành nhiều thời gian hơn ở nhà và dễ bị tiếp cận qua điện thoại, email hoặc mạng xã hội. Kẻ gian thường sử dụng các thủ đoạn tinh vi như lừa đảo tình cảm, giả mạo hỗ trợ kỹ thuật, hoặc mạo danh chuyên gia đầu tư để thuyết phục nạn nhân chuyển tiền vào các cơ hội "lợi nhuận cao" liên quan đến tiền điện tử.

Đọc thêm: Mất tiền thật vì tiền ảo, nhà đầu tư trắng tay

Một thủ đoạn phổ biến là kẻ lừa đảo tiếp cận qua mạng xã hội, xây dựng lòng tin dần dần, rồi giới thiệu các nền tảng đầu tư giả mạo chuyên về tiền điện tử. Nạn nhân bị hướng dẫn chuyển tiền ngân hàng hoặc mua crypto qua ATM để "bảo vệ tài sản" hoặc "đầu tư sinh lời nhanh". Chúng còn sử dụng công nghệ AI để tổng hợp giọng nói, giả làm người thân gặp nạn khẩn cấp, yêu cầu chuyển tiền điện tử ngay lập tức để "giải quyết rắc rối".

Ngoài ra, một số vụ việc táo bạo hơn khi kẻ gian cử người đến tận nhà lấy tiền mặt hoặc tài sản quý giá sau khi thuyết phục nạn nhân rút tiền từ tài khoản. Theo bà Kathleen Daffan, Phó Giám đốc bộ phận bảo vệ người tiêu dùng của FTC, việc thu hồi tiền rất khó khăn vì kẻ lừa đảo nhanh chóng chuyển tài sản ra nước ngoài.

Chuyên gia James Barnacle từ FBI nhấn mạnh rằng các vụ lừa đảo nhắm vào người cao tuổi, vốn là những người khó có cơ hội kiếm lại tiền có thể gây hậu quả nghiêm trọng, dẫn đến mất hết tài sản và rơi vào cảnh túng quẫn, đặc biệt khi chi phí sinh hoạt đang tăng cao. Tại Việt Nam, tình hình cũng đáng báo động. Khảo sát của Google cho thấy 90% người dùng internet từng gặp lừa đảo trực tuyến, hơn 70% từng là nạn nhân và nhóm trên 55 tuổi đặc biệt dễ bị ảnh hưởng với tỷ lệ 49%. 

Đọc thêm: Công an Thanh Hóa triệt phá đường dây lừa đảo tiền ảo xuyên quốc gia, hàng nghìn nạn nhân sa bẫy JPX

Các biện pháp phòng ngừa và đối phó

Trước tình hình này, các cơ quan Mỹ đang đẩy mạnh biện pháp bảo vệ. Nhiều ngân hàng yêu cầu khách hàng chỉ định "người liên hệ đáng tin cậy" để can thiệp khi phát hiện giao dịch đáng ngờ. Một dự luật chống bóc lột tài chính người cao tuổi đang được Quốc hội xem xét, cho phép tổ chức tài chính tạm hoãn giao dịch nghi ngờ.

Các cơ quan như Bộ Tư pháp và FBI tổ chức lớp học miễn phí để nâng cao nhận thức cho người cao tuổi về lừa đảo, đặc biệt các thủ đoạn sử dụng AI. Các ứng dụng công nghệ như Aura sử dụng AI để giám sát hoạt động trực tuyến, cảnh báo con cái về cuộc gọi hoặc giao dịch bất thường từ tài khoản của cha mẹ.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng vai trò của gia đình là quan trọng nhất: con cháu cần thường xuyên trò chuyện, chia sẻ kiến thức về lừa đảo trực tuyến, và chú ý đến dấu hiệu bất thường để kịp thời hỗ trợ người cao tuổi tránh rơi vào bẫy kẻ gian.