Vì sao nhà đầu tư tiền số thường “mất trắng” khi nuôi hy vọng giàu nhanh?

Trong thế giới đầu tư tiền số, những câu chuyện về các triệu phú trẻ tuổi chỉ sau một thời gian ngắn bước chân vào thị trường đã trở thành nguồn cảm hứng cho hàng triệu người trên toàn cầu.

Những bài đăng trên mạng xã hội, những tiêu đề giật gân về các “tỷ phú memecoin” hay “đổi đời như mua IDO” khiến công chúng tin rằng bất kỳ ai cũng có thể đổi đời chỉ sau một đêm. Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của những thành công hiếm hoi và được thổi phồng ấy là vô số nhà đầu tư phải đối mặt với mất mát tài chính nghiêm trọng, thậm chí mất trắng toàn bộ vốn liếng. 

Việc nuôi dưỡng khát vọng “giàu nhanh” trong một thị trường biến động cực độ như crypto trở thành một trong những nguyên nhân lớn nhất dẫn đến bi kịch tài chính cho nhiều người.

Hấp lực của giấc mơ “giàu nhanh”

Lý do khiến nhiều người tìm đến tiền số chính là sự bùng nổ giá trị của những đồng coin trong quá khứ. Shiba Inu từ mức giá chỉ vài xu, đã có thời điểm đạt tới 0,0006 USD và sinh ra nhiều triệu phú sau đó

Câu chuyện này tạo nên một huyền thoại rằng chỉ cần “bắt đúng sóng” của một đồng coin thì bất kỳ ai cũng có thể trở thành triệu phú. Hình ảnh một chiếc vé số công nghệ với khả năng nhân tài sản lên hàng trăm, hàng nghìn lần chỉ trong vài tuần đã làm cho tiền số trở nên hấp dẫn như một cơ hội đổi đời ngắn hạn, thay vì được nhìn nhận như một kênh đầu tư dài hạn đòi hỏi nghiên cứu và kiên nhẫn.

Bên cạnh đó, rào cản gia nhập thấp khiến thị trường này dễ dàng thu hút một lượng lớn nhà đầu tư nhỏ lẻ. Chỉ với một chiếc điện thoại thông minh, một ví điện tử và một khoản vốn khiêm tốn, bất kỳ ai cũng có thể tham gia. Tại Việt Nam người trong nhóm đầu tư có thu nhập dưới 500 USD/tháng tại Việt Nam thường thua lỗ nhiều nhất khi tham gia lĩnh vực tài sản mã hóa, với tỷ lệ 47,3%. Số lượng hòa vốn chiếm 20,7%, trong khi số người kiếm được lợi nhuận chiếm 32%

Điều này đặc biệt hấp dẫn đối với những người trẻ tuổi, những người đang gặp khó khăn tài chính hoặc những ai mang trong mình khát vọng thoát nghèo trong thời gian ngắn. Họ cho rằng tiền số là con đường ngắn nhất để đạt đến tự do tài chính mà không cần nỗ lực lâu dài. 

Nhưng chính sự tiện lợi và vẻ hào nhoáng bề ngoài này lại trở thành cái bẫy nguy hiểm, khiến nhiều người lao vào đầu tư một cách bốc đồng, dồn hết vốn liếng vào một đồng coin duy nhất mà không hề có sự chuẩn bị hay nghiên cứu kỹ lưỡng. Khi thị trường điều chỉnh mạnh hoặc sụp đổ, họ thường trở tay không kịp và phải trả giá đắt.

Đọc thêm: Coin bán là coin tăng, đâu là nguyên nhân khiến nhà đầu tư tiền số chốt non khi có lời?

Tâm lý học đằng sau mong muốn đổi đời nhanh chóng

Đằng sau làn sóng đầu tư thiếu kiểm soát này là những yếu tố tâm lý phức tạp. Trong đó, phổ biến nhất là hiện tượng FOMO – nỗi sợ bỏ lỡ cơ hội. Khi giá một đồng coin tăng vọt, dòng thông tin trên mạng xã hội, lời khuyên từ bạn bè hoặc cộng đồng trực tuyến nhanh chóng khiến nhà đầu tư tin rằng nếu không mua ngay lập tức, họ sẽ mất đi cơ hội đổi đời. Sự hối hả này dẫn đến hành vi mua vào ở đỉnh giá, trong khi rủi ro chưa được đánh giá đúng mức.

Một yếu tố khác là sự tự tin thái quá. Nhiều nhà đầu tư mới tin rằng họ có khả năng dự đoán xu hướng dựa trên những phân tích sơ sài hoặc vài biểu đồ ngắn hạn, từ đó giao dịch theo cảm tính thay vì dựa trên dữ liệu và kiến thức chuyên sâu. 

Khi kết hợp với sự thiếu hiểu biết về rủi ro đặc thù của thị trường crypto  từ biến động giá cực đoan, các mô hình lừa đảo, đến sự thao túng từ các “cá mập” lớn đã khiến những quyết định này thường được đưa ra nhanh chóng dẫn đến thua lỗ.

Thêm vào đó, văn hóa “văn hóa tiền số” ngày càng lan rộng. Trên Twitter, Reddit, TikTok hay YouTube, các nhân vật nổi tiếng và influencer thường quảng bá tiền số như một con đường làm giàu dễ dàng, ít rủi ro, thậm chí biến nó thành một “trò chơi” thay vì một chiến lược tài chính nghiêm túc. 

Không ít người nổi tiếng, kể cả ca sĩ, diễn viên hay vận động viên, đã đứng ra ủng hộ hoặc quảng bá cho các dự án tiền số, khiến công chúng càng tin rằng đây là xu hướng tất yếu phải tham gia. Kết quả là, khi thị trường quay đầu giảm mạnh, những người chạy theo đám đông này thường là những người gánh chịu hậu quả nặng nề nhất.

Đọc thêm: Tiếp nối xu hướng coin người nổi tiếng, token CR7 đạt đỉnh và chia 350 lần trong vòng 24h

Bẫy tư duy “thiên kiến kẻ sống sót”

Trong tất cả các bẫy tâm lý, thiên kiến kẻ sống sót có lẽ là nguy hiểm nhất. Con người có xu hướng chỉ tập trung vào những trường hợp thành công nổi bật, trong khi bỏ qua vô số thất bại thầm lặng.

Trong thế giới crypto, báo chí và mạng xã hội thường ca ngợi những cái tên như Vitalik Buterin – nhà sáng lập Ethereum hay những nhà đầu tư sớm vào các memecoin vốn hóa tỷ USD như Shiba Inu, Pepecoin và trở thành tỷ phú sau một đêm. Nhưng rất hiếm khi người ta nhắc đến hàng nghìn dự án “chết yểu” và hàng triệu nhà đầu tư mất trắng vì đặt niềm tin sai chỗ.

Những câu chuyện đổi đời từ memecoin càng làm trầm trọng thêm thiên kiến này. Chúng ta từng nghe về Glauber Contessoto, biệt danh “Dogecoin Millionaire”, người biến 180.000 USD thành hơn 3 triệu USD chỉ nhờ Dogecoin. Một nhà đầu tư ẩn danh khác từng biến 8.000 USD thành hơn 5,7 tỷ USD với Shiba Inu. Một trường hợp khác biến 27 USD thành 1 triệu USD với Pepe coin, hay gần đây, một nhà đầu tư may mắn đã biến 16 USD thành 3 triệu USD với PNUT chỉ trong hai tuần. 

Những câu chuyện có thật này nhanh chóng được lan truyền rầm rộ, tạo ra ảo tưởng rằng việc làm giàu nhanh là điều hoàn toàn khả thi và phổ biến. Nhưng trên thực tế, chúng chỉ là những ngoại lệ hiếm hoi, là “kẻ sống sót” trong hàng ngàn trường hợp thất bại mà ít ai nhắc đến.

Sự thật đằng sau những “kẻ sống sót“ này là một bức tranh tàn khốc. Theo dữ liệu từ Chainplay, có tới 10.417 token ra đời mỗi ngày trên Pump.fun nhưng có tới 9.912 biến mất chỉ sau 24 giờ.

Đáng chú ý, 98% token từ Pump.fun không tồn tại quá 3 tháng cho thấy một sự thật rằng hầu như những người tham gia vào hành trình săn tìm “chiếc vé đổi đời” thông qua memecoin đều mất trắng tài sản.

Bài học cho nhà đầu tư vẫn đang ôm mộng giàu nhanh

Để không rơi vào vòng xoáy của những giấc mơ phù phiếm, nhà đầu tư cần học cách kiểm soát cảm xúc và xây dựng một chiến lược đầu tư bền vững. Trước hết, việc trang bị kiến thức là điều không thể thiếu.

Hiểu rõ bản chất của thị trường crypto, mức độ biến động cao, nguy cơ lừa đảo cũng như sự thao túng giá sẽ giúp nhà đầu tư tỉnh táo hơn trong quyết định. Đồng thời, việc đa dạng hóa danh mục đầu tư thay vì “tất tay” vào một đồng coin duy nhất có thể giảm đáng kể rủi ro.

Tiếp theo, cần học cách kháng cự lại FOMO. Điều này đòi hỏi phải có một kế hoạch dài hạn rõ ràng, đặt ra giới hạn rủi ro chấp nhận được, chỉ đầu tư số tiền mà bản thân có thể mất mà không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

 Các công cụ như stop-loss cũng nên được áp dụng để bảo vệ vốn trong trường hợp thị trường biến động bất ngờ. Quan trọng hơn hết, nhà đầu tư cần chủ động tìm hiểu cả những câu chuyện thất bại chứ không chỉ dừng lại ở những ví dụ thành công hiếm hoi được lan truyền trên mạng xã hội.