Thị trường tiền mã hóa tiếp tục đối mặt với những cơn sóng ngầm dữ dội, nơi mà các đồng tiền mã hóa thay thế – thường được gọi tắt là Altcoin đang chứng kiến sự sụt giảm giá trị đáng báo động mặc cho Bitcoin đã có đỉnh mới. Từ những dự án từng được ca ngợi hết lời, nay chỉ còn là những đường biểu đồ đỏ rực, hiện tượng này không chỉ gây hoang mang cho nhà đầu tư cá nhân mà còn đặt ra câu hỏi lớn về sức sống của những dự án công nghệ này.
Áp lực từ kinh tế toàn cầu đánh thẳng vào “nguồn sống” của Altcoin
Trước hết, không thể phủ nhận vai trò của các yếu tố kinh tế vĩ mô trong việc đẩy Altcoin vào vòng xoáy suy thoái. Lạm phát toàn cầu vẫn ở mức cao, lãi suất do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) duy trì ở 4,25% khiến dòng vốn đầu tư mạo hiểm bị siết chặt.
Hơn nữa, những căng thẳng địa chính trị, chẳng hạn như xung đột kéo dài ở Trung Đông, đã thúc đẩy nhà đầu tư chuyển hướng sang các tài sản an toàn hơn như vàng hoặc các đồng tiền ổn định (stablecoin). Theo báo cáo mới nhất từ Chainalysis, dòng vốn đổ vào thị trường tiền mã hóa toàn cầu đã giảm tới 30% so với năm trước, tạo nên một môi trường thiếu thanh khoản, nơi Altcoin – vốn phụ thuộc vào dòng vốn ngắn hạn trở thành nạn nhân đầu tiên..
Bitcoin và Ethereum thống trị thị trường khiến dòng vốn "chảy ngược"
Trong bối cảnh khó khăn hiện tại sự thống trị của hai "ông lớn" Bitcoin và Ethereum càng trở nên rõ nét, khiến Altcoin bị đẩy vào thế lu mờ. Dữ liệu từ CoinMarketCap cho thấy tỷ lệ thống trị của Bitcoin từng vượt 64% vào cuối quý III năm 2025, trong khi Ethereum chiếm lĩnh khoảng gần 15% thị phần.
Khi nhà đầu tư tìm kiếm sự ổn định trong giai đoạn thị trường bất ổn, họ ưu tiên đổ vốn vào những tài sản đã được chứng minh, dẫn đến tình trạng rút vốn hàng loạt khỏi Altcoin. Hầu hết các dự án này nhận được sự chú ý là do cơn “bong bóng Altcoin” từng bùng nổ năm 2021-2022, với hàng nghìn token được thổi phồng khiến nhiều người đổi đời dù chúng vượt xa giá trị thực. Thế nhưng, khi bong bóng vỡ, giá Altcoin trung bình lao dốc 80-90% so với đỉnh, chỉ để lại những dự án có nền tảng thực sự còn đang “thoi thóp”.
Đọc thêm: CEO Bitget: Hãy cố sống sót để chờ Altcoin Season trở lại
Sự thiếu giá trị cốt lõi và trò chơi "bơm xả"
Xét về bản chất, nhiều Altcoin thất bại vì thiếu giá trị sử dụng thực tế – một yếu tố then chốt để tồn tại lâu dài. Thay vì xây dựng ứng dụng cụ thể trong tài chính phi tập trung với những giao thức thực sự tạo ra được doanh thu, phần lớn dự án chỉ xoay quanh các xu hướng ngắn hạn như Tap To Earn, Play To Earn hoặc tạo ra token với công dụng mơ hồ.
Các Token này sau đó được niêm yết trên các sàn giao dịch mà không hề có một chút nào liên quan tới giao thức. Ví dụ như AAVE luôn có chính sách sử dụng phí giao dịch từ giao thức để mua lại token, từ đó tăng lực mua cho token để giảm bớt áp lực bán ra từ các nhà đầu tư sớm.
Báo cáo của Messari Research vào tháng 9 năm 2025 chỉ ra rằng hơn 70% Altcoin có khối lượng giao dịch hàng ngày dưới 1 triệu USD, biến chúng thành miếng mồi dễ dàng cho các "cá voi" – những nhà đầu tư lớn có khả năng thao túng giá.
Đặc biệt đáng lo ngại là mô hình "bơm giá xả hàng", nơi giá bị đẩy lên bởi các cá voi một cách rầm rộ, thu hút nhà đầu tư nhỏ lẻ mua vào ở đỉnh để có đủ lượng thanh khoản cho nhóm nhà đầu tư tạo lập. Các ví dụ điển hình như các dự án công nghệ được ra mắt năm 2024 như Starknet hay Wormhole đã mất hơn 80% giá trị chỉ trong chưa đầy 1 năm được ra mắt. Token liên tục bị bán tháo bởi quỹ đầu tư để chốt lời, khiến cho giá chịu áp lực cực lớn.
Đọc thêm: Báo cáo thị trường quý 3: Coin sàn dắt tay Bitcoin vươn lên, Altcoin "dò đáy"
Áp lực xả hàng từ quỹ đầu tư trong khi nhà đầu tư bị "thuốc"
Trong thị trường đầu tư truyền thống, việc tạo ra lợi nhuận là một quá trình dài và đầy rủi ro. Doanh nghiệp cần thời gian để triển khai hoạt động, mở rộng thị trường và tạo ra dòng tiền thực. Ngay cả với những công ty có ý tưởng sáng tạo, giai đoạn đầu vẫn diễn ra chậm chạp, khó khăn. Do đó, khả năng nhân tài sản lên gấp nhiều lần trong thời gian ngắn gần như không thể xảy ra.
Sự ra đời của thị trường tiền mã hóa đã làm thay đổi hoàn toàn cục diện này. Đây trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho một cách kiếm tiền mới – nhanh chóng, hấp dẫn và ít ràng buộc. Bản chất của phương thức này, thẳng thắn mà nói, là bán những giấc mơ viển vông cho những người thiếu kiến thức về thị trường.
Phần lớn các dự án crypto có chung đặc điểm: ý tưởng mới mẻ nhưng khó đánh giá tính khả thi, và hầu như không thể áp dụng mô hình định giá truyền thống, bởi phần lớn chưa có giá trị thực. Họ “bán tầm nhìn”, chứ không phải sản phẩm hay lợi nhuận. Movement là một ví dụ gần đây, khi dự án này ra mắt token MOVE với định giá 11 tỷ USD dù mạng lưới còn chưa chính thức đi vào hoạt động.
Chính sự mơ hồ này tạo ra khoảng trống tâm lý khiến nhà đầu tư nhỏ lẻ dễ bị cuốn vào các câu chuyện “bùng nổ trong tương lai” – dù mức định giá phi lý đến mức nào. Điển hình như trường hợp ICP, từng đạt định giá 350 tỷ USD khi niêm yết, dù chưa chứng minh được sản phẩm mang lại bao nhiêu doanh thu.
Sự phi lý đó được thúc đẩy có chủ đích bởi các nhà tạo lập thị trường, những người vốn am hiểu sâu sắc tâm lý đám đông. Thông qua truyền thông và kỹ thuật thao túng cảm xúc, họ khiến giá trị các token dao động mạnh, tạo ra chuỗi cảm xúc hưng phấn – hoảng loạn – rồi lại hưng phấn chỉ trong thời gian ngắn. Từ đó tiêm vào đầu nhà đầu tư thứ cấp một “liều thuốc” về tiềm năng tăng trưởng của dự án về dài hạn.
Trong khi đó, ngay cả những startup truyền thống có sản phẩm thật và doanh thu thật cũng rất khó huy động vốn lớn ở giai đoạn sớm. Tại Mỹ, mức gọi vốn trung bình ở vòng hạt giống chỉ khoảng 2 – 3,5 triệu USD, với định giá phổ biến từ 15 – 20 triệu USD. Thế nhưng trong thế giới crypto, các thương vụ đầu tư hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu USD vẫn xuất hiện thường xuyên, ngay cả khi dự án chỉ tồn tại trên bản kế hoạch.
Tất nhiên, các quỹ đầu tư mạo hiểm không “ngây thơ” như nhiều người nghĩ. Họ không đặt kỳ vọng vào việc dự án thành công trong dài hạn, mà kiếm lợi nhuận bằng cách bán lại token cho đám đông với giá cao hơn nhiều lần so với giá mua ban đầu thông qua các vòng đầu tư sớm.
Nhà đầu tư nhỏ lẻ bị cuốn vào hiệu ứng FOMO, thường không quan tâm đến giá trị thực hay mô hình kinh doanh, mà chỉ kỳ vọng vào khả năng “vẽ” của dự án. Thực tế cho thấy, rất nhiều các dự án crypto không tồn tại quá một chu kỳ bốn năm. Vậy nên hãy hiểu thật rõ “luật chơi” để không bị các cá mập trong thị trường “thuốc” về một tương lai tươi sáng với những công nghệ thay đổi thế giới vốn chỉ đang nằm trên giấy tờ.
