Vì đâu Fed phải hạ “ván bài” thắt chặt định lượng?

Trong bài phát biểu mới nhất tại Hội nghị Kinh tế Toàn cầu của Ngân hàng Dự trữ Liên bang, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đã gửi đi tín hiệu mạnh mẽ rằng chương trình thắt chặt định lượng của Fed có thể kết thúc trong vài tháng tới.

Đây không chỉ là một động thái mới trong chính sách tiền tệ của Fed mà còn là yếu tố then chốt có thể định hình lại dòng chảy thanh khoản toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường chứng khoán, trái phiếu, tiền tệ và tiền điện tử.

Thắt chặt định lượng là gì? Chiếc van điều tiết thanh khoản của thị trường

Để hiểu rõ tầm quan trọng của việc dừng thắt chặt định lượng, chúng ta cần ôn lại khái niệm cơ bản. Thắt chặt định lượng hay Quantitative Tightening là quá trình Fed chủ động thu hẹp bảng cân đối kế toán khổng lồ của mình bằng cách để các trái phiếu chính phủ và chứng khoán được bảo đảm bằng thế chấp đáo hạn mà không tái đầu tư vào tài sản mới.

Ngược lại với chính sách này là nới lỏng định lượng hay Quantitative Easing (QE), chính sách Fed sử dụng để bơm tiền vào nền kinh tế bằng cách mua tài sản. Chính sách thắt chặt định lượng được Fed thực hiện từ năm 2022 nhằm rút bớt thanh khoản dư thừa, giúp kiểm soát lạm phát và bình thường hóa chính sách tiền tệ sau đại dịch COVID-19.

Từ đó đến nay, Fed đã giảm bảng cân đối khoảng 1,5 nghìn tỷ USD, với tốc độ rút thanh khoản lên đến 95 tỷ USD mỗi tháng ở giai đoạn cao điểm. Mục tiêu là loại bỏ lượng tiền dư thừa mà Fed đã bơm vào hệ thống tài chính qua các gói hỗ trợ khổng lồ trong đại dịch, nhằm tránh tình trạng lạm phát kéo dài.

Đọc thêm: Fed dự kiến cắt giảm lãi suất 2 lần vào cuối năm, liệu có phải "liều thuốc" cho "cơn đau suy thoái"?

Nỗi ám ảnh mang tên "khủng hoảng repo"

Theo ông Powell, Fed đang "gần đến điểm" mà việc tiếp tục thu hẹp bảng cân đối có thể gây ra căng thẳng thanh khoản không mong muốn. Người đứng đầu Fed nhấn mạnh rằng mục tiêu của chính sách thắt chặt định lượng là "loại bỏ lượng thanh khoản dư thừa mà Fed đã thêm vào thị trường tài chính" kể từ năm 2020.

Nhưng giờ đây, với lạm phát đã hạ nhiệt xuống mức 2,9% (dữ liệu tháng 9/2025), Fed không muốn mạo hiểm với một cuộc khủng hoảng thanh khoản tương tự như "khủng hoảng repo" năm 2019.

Trong bài phát biểu, Powell lưu ý rằng Fed sẽ dừng thắt chặt định lượng "trước khi các căng thẳng tương tự như cuối năm 2019 tái diễn", khi thị trường chứng kiến lãi suất vọt lên 10% chỉ trong một đêm do thiếu hụt thanh khoản nghiêm trọng. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Fed đã cắt giảm lãi suất quỹ liên bang một số điểm cơ bản vào tháng 9/2025 và nhận thấy lãi dòng thanh khoản của các ngân hàng bị siết chặt. Đặc biệt là sau khi một số ngân hàng nhỏ như Zion Bank thông báo phá sản.

Giới đầu tư dự đoán Fed có thể chính thức công bố kết thúc QT tại cuộc họp FOMC tháng 11 hoặc 12/2025, với tốc độ rút thanh khoản giảm dần xuống còn từ 25 đến 35 tỷ USD/tháng trước khi dừng hẳn.

Đọc thêm: Chủ tịch Jerome Powell cảnh báo nền kinh tế Mỹ sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro khó lường

Cơ hội nào cho thị trường tiền số?

Quyết định dừng QT sẽ mang lại những tác động sâu rộng đến thị trường tài chính toàn cầu, đặc biệt là ở khía cạnh thanh khoản. Đầu tiên, việc dừng rút thanh khoản đồng nghĩa với việc Fed sẽ giữ nguyên hoặc thậm chí bắt đầu tái đầu tư một phần tài sản đáo hạn, giúp bơm thêm khoảng 60–80 tỷ USD thanh khoản mỗi tháng trở lại hệ thống.

Trên thị trường trái phiếu, dừng thắt chặt định lượng sẽ giúp ổn định lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ (Treasury yields). Lợi suất 10 năm đã giảm từ 4,2% xuống 3,9% sau tín hiệu của Powell, vì nhà đầu tư kỳ vọng Fed sẽ duy trì bảng cân đối lớn hơn để hỗ trợ nhu cầu trái phiếu. Điều này đặc biệt quan trọng với các quỹ hưu trí và bảo hiểm, vốn phụ thuộc vào lợi suất ổn định.

Về tiền tệ, đồng USD có thể suy yếu nhẹ so với các đồng tiền khác, vì thanh khoản tăng giúp giảm sức hấp dẫn của tài sản trú ẩn an toàn. Điều này sẽ mang lại lợi ích cho các thị trường mới nổi như Việt Nam, nơi xuất khẩu sang Mỹ chiếm tỷ trọng lớn. Đồng thời, nó có thể làm tăng áp lực lên giá hàng hóa toàn cầu như dầu mỏ và kim loại, do chi phí vay rẻ hơn kích thích nhu cầu.

Với thị trường tiền số, nguồn thanh khoản dồi dào sẽ không trực tiếp chảy thẳng vào mà sẽ thông qua sự dễ thở của thị trường truyền thống. Khi các nhà đầu tư truyền thống dư thừa thanh khoản, họ sẽ có nhu cầu tìm kiếm những thị trường rủi ro hơn — đó là lúc dòng tiền được đưa vào thị trường tiền điện tử, thúc đẩy toàn bộ tài sản.

Nước cờ quan trọng trong bàn cờ kinh tế toàn cầu

Quyết định dừng chính sách thắt chặt định lượng không chỉ là phản ứng với tình hình nội tại Mỹ mà còn là chiến lược để Fed ứng phó với các rủi ro toàn cầu, từ căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông đến suy thoái tiềm ẩn ở châu Âu.

Quá trình thắt chặt từ năm 2022 đã loại bỏ tương đối lượng thanh khoản dư thừa, nhưng giờ đây, với tỷ lệ thất nghiệp Mỹ vẫn ở mức 4,3% - mức cao nhất kể từ năm 2022 đang cảnh báo nền kinh tế Mỹ có khả năng suy thoái trầm trọng. Fed sẽ cần ưu tiên sự ổn định hơn là tiếp tục “siết thòng lọng” vào một thị trường lao động đã vốn rất hụt hơi và nhóm ngân hàng đang dần mất đi thanh khoản.

Việc dừng thắt chặt định lượng của Fed không chỉ là một tín hiệu tốt mà còn là thông điệp về sự chuyển dịch từ chính sách thắt chặt sang hỗ trợ tăng trưởng. Trong bối cảnh thị trường toàn cầu vẫn đầy biến động, quyết định này có phần “nhẹ nhõm” cho giới đầu tư.