“Sập-tember” - tháng 9 đỏ lửa liệu có quay lại trong năm 2025?

Giá Bitcoin đang đi ngang khi tháng 8 dần khép lại, và các nhà giao dịch crypto đang làm điều họ vẫn làm mỗi năm vào thời điểm này: chuẩn bị đối mặt với đau thương. Hiện tượng này thường được các nhà đầu tư Việt Nam gọi vui là “Sập-tember” hay “Tháng Chín Đỏ” hoặc “Hiệu ứng Tháng 9”, điều đã ám ảnh thị trường crypto và tài chính gần một thế kỷ vừa qua. 

Cụ thể, chỉ số S&P 500 ghi nhận lợi suất trung bình âm vào tháng 9 kể từ năm 1928, khiến nó trở thành tháng tiêu cực duy nhất  trong năm thể hiện xu hướng một cách nhất quán. Phong độ của BTC thậm chí còn tệ hơn - giá giảm trung bình 3,77% vào mỗi tháng 9 kể từ năm 2013, rớt giá tám lần trong tháng này theo dữ liệu từ Coinglass.

“Tháng Chín Đỏ đã từ một hiện tượng thị trường trở thành một thí nghiệm tâm lý hàng tháng. Chúng ta đang chứng kiến cả thị trường tự thôi miên mình vào một đợt bán tháo dựa trên lịch sử chứ không phải các yếu tố cơ bản hiện tại.” Yuri Berg, chuyên gia tư vấn tại công ty thanh khoản crypto Thụy Sĩ FinchTrade chia sẻ

Vì sao “Tháng Chín Đỏ” xảy ra?

Cơ chế phía sau Tháng Chín Đỏ bắt nguồn từ các hành vi mang tính chu kỳ của thị trường mỗi mùa thu. Các quỹ tương hỗ kết thúc năm tài chính vào tháng 9, kích hoạt việc thu thuế và cân đối danh mục, dẫn đến lượng lớn lệnh bán ra. 

Ngoài ra, kỳ nghỉ hè kết thúc cũng đưa các trader trở lại bàn làm việc để đánh giá lại danh mục sau thời gian thanh khoản thấp. Thêm vào đó, trái phiếu được phát hành rầm rộ sau Ngày Lao động (ngày 1 tháng 9), kéo dòng vốn khỏi cổ phiếu và tài sản rủi ro khi các tổ chức xoay vòng vào thu nhập cố định.

Một sự kiện trọng tâm trong tháng 9 được cả thị trường tài chính quan tâm là việc Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) tổ chức, tạo ra sự không chắc chắn khiến nhà đầu tư chờ đợi trước khi hành động.

Trong thị trường crypto, áp lực này còn nặng hơn: Bitcoin giao dịch 24/7, không có đợt “ngắt mạch” khi đợt bán tháo tăng tốc, và việc vốn hóa nhỏ hơn khiến thị trường dễ bị cá mập thao túng để xoay vòng lợi nhuận sang altcoin.

Hiệu ứng domino bắt đầu từ thị trường truyền thống và lan sang crypto chỉ trong vài ngày. Khi chỉ số S&P 500 có dấu hiệu giảm, nhà đầu tư tổ chức thường bán Bitcoin đầu tiên để đáp ứng margin call hoặc giảm rủi ro danh mục. Thị trường phái sinh thậm chí còn làm trầm trọng thêm tổn thất thông qua hiệu ứng thanh lý dây chuyền: một biến động 5% trên thị trường giao ngay có thể dẫn đến 20% thiệt hại trên thị trường phái sinh. 

Đọc thêm: Vì sao giá Bitcoin lao dốc trong tuần trước?

Tâm lý xã hội chuyển tiêu cực vào cuối tháng 8 khiến các trader bán tháo trước để né thiệt hại. Các nhà tạo lập quyền chọn (options dealer) phòng hộ bằng cách bán Bitcoin giao ngay khi biến động tăng, tạo thêm áp lực cơ học bất chấp yếu tố cơ bản của đà tăng thị trường.

Và giống như các thị trường khác, một số người tin rằng hiện tượng này trở thành xu hướng đơn giản vì mọi người đều kỳ vọng nó xảy ra - tức là hiệu ứng “lời tiên tri tự ứng nghiệm”

Phân tích kỹ thuật BTC nói lên điều gì?

Các con số ủng hộ nhận định trên. Chỉ số Sợ hãi & tham lam (Greed & Fear) của Crypto đã giảm từ 74/100 xuống còn 52, trong khi thị trường chứng khoán toàn cầu vẫn lạc quan với mức 64 điểm, ở mức trung lập nhưng vẫn còn trong vùng “tham lam”.

Tình hình tháng 9 năm nay hoàn toàn khác so với mọi năm. Fed đã đưa ra các tín hiệu tích cực, và thị trường đã định giá cho một lần cắt giảm lãi suất vào cuộc họp ngày 18 tháng 9. Lạm phát cơ bản vẫn dừng ở mức 3,1%, trong khi hai cuộc chiến đang diễn ra phá vỡ chuỗi cung ứng toàn cầu. Những điều kiện này tạo nên “cơn bão hoàn hảo” theo nhận định của Daniel Keller, CEO của InFlux Technologies.

Đọc thêm: Thêm một thành viên của Fed ủng hộ việc cắt giảm lãi suất

“Chúng ta đang có hai chiến trường mang tính định hình lịch sử, một ở châu Âu và một ở Trung Đông, phá vỡ các chuỗi cung ứng trọng yếu. Thêm vào đó, Mỹ đang phát động một cuộc chiến thương mại toàn cầu với hầu hết các đồng minh lớn. Tình hình địa chính trị hiện tại đặt BTC vào vị thế dễ lao dốc mạnh trong tháng 9 năm 2025.”

Nói cách khác, hiện tại thị trường không còn xem Bitcoin như một hàng rào phòng hộ, vốn là câu chuyện chủ đạo tiền COVID khi Bitcoin được xem là vàng kỹ thuật số để đầu tư với sự tăng trưởng chóng mặt. Giờ đây, thị trường xem BTC như một tài sản rủi ro, mong manh trước các biến động kinh tế vĩ mô.

Các chỉ báo kỹ thuật đang cho thấy một bức tranh đáng lo ngại. Bitcoin đã phá vỡ mức hỗ trợ quan trọng 110.000 trong cuối tuần trước - mốc giữ đà tăng từ tháng 5. Đường trung bình động 50 ngày nằm ở 114.000 chuyển thành mốc kháng cự, trong khi EMA 200 ngày hỗ trợ quanh mốc 103.000 USD.

“Cuộc chiến sinh tử” dự kiến diễn ra ở mốc 105.000 USD. Nếu thủng mốc này, giá BTC có thể giảm sâu dưới cả mốc 100.000 USD, dưới cả đường EMA 200 ngày. Ngược lại, nếu phe bán giữ được trên 110.000 USD trong hai tuần đầu tháng 9, lời nguyền “Sập-tember” có thể bị phá bỏ.

Chỉ số RSI đang ở mức 38, vùng quá bán, ám chỉ một số nhà đầu tư đang muốn “thoát hàng” càng sớm càng tốt. Khối lượng giao dịch thấp hơn 30% so với mức trung bình tháng 7, điều thường thấy vào cuối hè nhưng có thể thành rủi ro lớn nếu biến động tăng mạnh và kích hoạt hiệu ứng Domino.

Trên nền tảng dự đoán thị trường Myriad, các trader hiện đặt cược khả năng Bitcoin rớt về 105.000 USD lên tới gần 75%, thể hiện tâm lý “tái hiện lịch sử” của các Trader.

Niềm tin về “Tháng Chín Xanh”

Dù mọi thứ có vẻ đang theo chiều hướng tái diễn theo lịch sử, nhiều nhà phân tích cho rằng nền tảng của Bitcoin giờ đã vững mạnh hơn bao giờ hết, đủ sức vượt qua tháng đầy sóng gió này - hoặc ít nhất là không sụp đổ như trước.

“Khái niệm ‘Tháng Chín Đỏ’ mang tính huyền thoại hơn là dữ liệu,”. “Lịch sử cho thấy tháng 9 yếu là do cân bằng danh mục, đà bán lẻ suy giảm, và căng thẳng vĩ mô, nhưng những điều đó có tác động lớn hơn khi Bitcoin còn là một thị trường mỏng và nhỏ.”  Ben Kurland, CEO tại nền tảng nghiên cứu crypto DYOR, chia sẻ

Kurland cho rằng yếu tố thanh khoản mới là thứ dẫn dắt. “Lạm phát không còn hạ nhiệt nữa, nó đang cố thủ với các chỉ số lõi tăng chậm nhưng chắc. Dù vậy, Fed vẫn chịu áp lực nới lỏng vì tăng trưởng yếu, và dòng tiền tổ chức hiện sâu hơn bao giờ hết.”

Xu hướng mùa vụ có thể đang yếu đi khi thị trường crypto dần trưởng thành. Mức giảm trung bình của Bitcoin trong tháng 9 đã giảm từ -6% trong những năm 2010 xuống còn -2,55% trong 5 năm gần đây. Việc các tổ chức tài chính tham gia thông qua ETF và ngân quỹ doanh nghiệp giúp thị trường ổn định hơn. Thực tế, trong hai năm gần nhất, Bitcoin lợi suất đều tăng trưởng vào tháng 9.

Liệu tháng đỏ của Bitcoin năm nay có thể chuyển thành màu xanh hay không vẫn còn là điều chưa thể khẳng định. Tuy nhiên, với thanh khoản mỏng, biến động gia tăng và các nhà đầu tư tổ chức đang chờ thời cơ, tháng 9 năm nay có thể mang đến cả rủi ro lẫn cơ hội.

Nếu triển vọng có vẻ ảm đạm, đừng quá lo: sau Tháng Chín Đỏ là tháng Mười - hay “Uptober” - tháng tốt nhất trong năm của Bitcoin theo lịch sử với nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn.