Hành trình phát triển cơ sở hạ tầng blockchain và chính sách quản lý tiền số của Việt Nam

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế của mình trên bản đồ công nghệ toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực blockchain và tiền số. Từ một quốc gia chưa có khung pháp lý rõ ràng về tiền số, Việt Nam đang dần chuyển mình để trở thành một trung tâm công nghệ blockchain nổi bật tại khu vực Đông Nam Á.

Những bước đi đầu tiên (2017-2018)

Trước năm 2017, Việt Nam chưa có chính sách rõ ràng về tiền số, và lĩnh vực này chủ yếu bị coi là "khu vực xám". Tuy nhiên, bước ngoặt lớn đã xảy ra vào tháng 8/2017, khi thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ban hành Quyết định 1255/QĐ-TTg, yêu cầu xây dựng khung pháp lý cho việc quản lý tài sản ảo, tiền điện tử và tiền số.

Quyết định này đánh dấu sự thừa nhận chính thức của Chính phủ về việc cần có các quy định và biện pháp quản lý đối với tiền số, đồng thời nhận thức được các rủi ro tiềm ẩn và bảo vệ người tiêu dùng.

Năm 2018, Việt Nam đã ban hành Chỉ thị 10/CT-NHNN, cấm sử dụng tiền số như phương tiện thanh toán chính thức. Tuy nhiên, điều này cũng giúp chính phủ có thời gian để hình thành khung pháp lý hoàn thiện hơn, đồng thời mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu sáng tạo các giải pháp blockchain có tính ứng dụng thực tế.

Chuyển mình mạnh mẽ (2024-2025)

Bước chuyển mình mạnh mẽ trong chính sách và phát triển blockchain của Việt Nam chính thức bắt đầu từ năm 2024. Bộ Thông tin và Truyền thông (MIC) đã công bố kế hoạch xây dựng khung pháp lý toàn diện cho tiền số, bao gồm các quy định về quyền sở hữu, chống rửa tiền, thuế và phân loại tài sản kỹ thuật số. Điều này đánh dấu một bước đi quan trọng trong việc hợp pháp hóa và quản lý tiền số một cách bài bản, tạo nền tảng cho sự phát triển các dịch vụ tài chính số và blockchain.

Tháng 10/2024, thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 1236/QĐ-TTg về Chiến lược Quốc gia Ứng dụng và Phát triển Công nghệ Blockchain đến năm 2025, với định hướng đến năm 2030. Chiến lược này tập trung vào việc xây dựng hạ tầng blockchain quốc gia, hoàn thiện khung pháp lý, phát triển nguồn nhân lực, và thúc đẩy hợp tác quốc tế, với mục tiêu biến Việt Nam thành trung tâm blockchain khu vực Đông Nam Á.

Năm 2025, Việt Nam tiếp tục chứng kiến những bước tiến quan trọng. Vào tháng 5/2025, công ty 1Matrix ra mắt nền tảng blockchain Layer 1 mang tên "Make in Vietnam", đánh dấu bước tiến mạnh mẽ trong việc phát triển cơ sở hạ tầng blockchain nội địa, hoàn toàn do người Việt sáng tạo và vận hành.

Tháng 6/2025, Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Ngành Công nghệ Kỹ thuật số, hợp pháp hóa tiền số như một dạng tài sản dân sự, bảo vệ quyền sở hữu tài sản kỹ thuật số và thúc đẩy phát triển ngành công nghệ số. Mục tiêu là đạt được 150.000 doanh nghiệp công nghệ số vào năm 2035.

Tháng 7/2025 nước ta ra mắt NDAChain, nền tảng blockchain quốc gia đầu tiên, tích hợp với hệ thống nhận dạng kỹ thuật số và hồ sơ chính phủ. Mạng lưới này dự kiến hỗ trợ 3.600 giao dịch mỗi giây, đánh dấu bước đầu quan trọng trong việc xây dựng hệ thống blockchain quốc gia.

Đọc thêm: Việt Nam cần gì để bước vào kỷ nguyên tài sản số an toàn?

Liệu Việt Nam có hoàn thành lớp cơ sở hạ tầng blockchain trước năm 2030?

Chiến lược quốc gia đối với blockchain và tiền số của Việt Nam thể hiện sự chuyển từ "khu vực xám" sang lộ trình rõ ràng và mạnh mẽ để phát triển hạ tầng blockchain quốc gia và quản lý tiền số. Mục tiêu đến năm 2025, Việt Nam sẽ hoàn thiện nền tảng hạ tầng blockchain, bao gồm việc xây dựng các trung tâm thí điểm và tích hợp blockchain vào các lĩnh vực như tài chính, giáo dục, y tế và logistics.

Đến năm 2030, Việt Nam có thể trở thành trung tâm blockchain hàng đầu khu vực, khi hoàn thành hạ tầng blockchain hỗ trợ dịch vụ quốc tế và kết nối toàn cầu. Mục tiêu là đạt được sự tương tác đầy đủ với các blockchain lớn như Ethereum, đồng thời nâng cao vị thế về nghiên cứu blockchain và đào tạo nguồn nhân lực, nhằm trở thành một trong những quốc gia hàng đầu châu Á về công nghệ blockchain.

Chiến lược xây dựng cơ sở hạ tầng blockchain của Việt Nam

Bảo mật dữ liệu và quản lý chính phủ

Việt Nam đang xây dựng các nền tảng blockchain quốc gia nhằm bảo vệ dữ liệu quốc gia và hỗ trợ chính phủ trong công tác quản lý hành chính. NDAChain, nền tảng blockchain quốc gia, sẽ được tích hợp với các hệ thống nhận dạng kỹ thuật số và hồ sơ chính phủ, hỗ trợ việc bảo mật dữ liệu và nâng cao hiệu quả công tác quản lý. Tuy nhiên, việc xây dựng một hệ thống như vậy đòi hỏi sự đầu tư tài chính lớn và sự tích hợp với các hệ thống hiện tại.

Tích hợp blockchain vào nền kinh tế số

Blockchain không chỉ bảo mật thông tin mà còn giúp thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số. Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu tích hợp blockchain vào các lĩnh vực tài chính, logistics, giáo dục và y tế, nhằm tạo ra môi trường giao dịch minh bạch và hiệu quả. Việc phát triển các dịch vụ tài chính phi tập trung (DeFi) sẽ thúc đẩy nền kinh tế số, nhưng việc này cũng đụng phải các vấn đề về pháp lý và cơ sở hạ tầng chưa đồng đều.

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Để xây dựng cơ sở hạ tầng blockchain bền vững, Việt Nam cần đầu tư vào đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Chính phủ sẽ hợp tác với các trường đại học và tổ chức quốc tế để đào tạo chuyên gia blockchain. Việc thu hút đầu tư quốc tế và các quỹ lớn cũng sẽ giúp phát triển hệ sinh thái blockchain trong nước. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào đầu tư nước ngoài và hợp tác quốc tế có thể gặp phải các thách thức trong việc duy trì sự tự chủ công nghệ.

Các ngành học có liên quan tới lĩnh vực công nghệ blockchain có thể sẽ được tạo điều kiện trong việc tuyển dụng cũng như giáo dục để tạo ra lớp kỹ sư công nghệ trẻ có trình độ cao.

Đọc thêm: SSIAM và tầm nhìn Blockchain Việt Nam: Hợp lực quốc tế, mở đường cho Startup thế hệ mới

Kết luận

Việt Nam đang trên con đường xây dựng một cơ sở hạ tầng blockchain mạnh mẽ và trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu về tiền số và công nghệ blockchain tại khu vực. Với chiến lược phát triển rõ ràng, các bước đi cụ thể và sự hợp tác quốc tế, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu trở thành trung tâm blockchain của Đông Nam Á vào năm 2030.