Trong vài năm trở lại đây, một làn sóng mới đang làm thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về ngành Gaming - đó chính là GameFi, sự kết hợp giữa “Game” (trò chơi) và “Finance” (tài chính). Không chỉ đơn thuần giải trí, GameFi mở ra một kỷ nguyên mới nơi người chơi có thể kiếm được tiền thật thông qua việc chơi game, nhờ công nghệ blockchain, NFT và mô hình “Play-to-Earn”. Vậy GameFi là gì, hoạt động ra sao và liệu GameFi có phải là tương lai của ngành công nghiệp game?

GameFi là gì?

GameFi là sự kết hợp giữa "Game" (trò chơi) và "Finance" (tài chính), tạo ra một khái niệm mới trong thế giới blockchain, thường được gọi là "Game Finance" hay gọi tắt là GameFi. GameFi tận dụng công nghệ blockchain và các yếu tố tài chính phi tập trung (DeFi) để cho phép người chơi không chỉ chơi game mà còn kiếm thu nhập thực tế thông qua các phần thưởng trong game.

Thuật ngữ GameFi được giới thiệu lần đầu tiên bởi Andre Cronje sau sự nổi lên của các mô hình Play-to-Earn.

Trong đó:

• Các trò chơi được phát triển trên mạng lưới blockchain phi tập trung, với tài sản on-chain kết hợp cùng các tính năng DeFi như giao dịch qua marketplace, staking, farming…

• Người chơi có quyền sở hữu, kiểm soát thực sự đối với tài sản trong trò chơi.

Những lợi ích của GameFi

Có nhiều lý do và lợi ích khiến GameFi trở nên hấp dẫn với cả người chơi hơn so với game truyền thống, có thể kể đến như:

• Vừa chơi game vừa kiếm tiền: Với GameFi, người chơi có thể dễ dàng kiếm tiền ngay trong cả khoảng thời gian đang tận hưởng trò chơi.

• Sở hữu thực sự đối với vật phẩm trong game: Kể cả khi trò chơi không còn hoạt động hay có chỉnh sửa, thay đổi thế nào thì NFT mà người chơi đang sở hữu cũng không bị mất đi.

• Không giới hạn phần lớn phạm vi lãnh thổ: Các dự án GameFi được phát triển dựa trên công nghệ blockchain, cho phép bất kỳ ai cũng có thể tham gia chơi game và thực hiện các giao dịch đối với tài sản trong game mà không bị giới hạn ở phần lớn các lãnh thổ.

Các thành phần trong GameFi

Mặc dù cơ chế và tính kinh tế của từng dự án GameFi riêng lẻ có thể khác nhau, nhưng về cơ bản GameFi sẽ có các thành phần như sau:

Công nghệ blockchain

Các trò chơi trong GameFi đều được xây dựng trên mạng blockchain hỗ trợ hợp đồng thông minh. Blockchain giúp đảm bảo rằng tất cả giao dịch mua bán hay trao đổi vật phẩm trong game đều công bằng, minh bạch và mở cho toàn bộ người dùng. Trong bối cảnh của GameFi, blockchain sẽ lưu dữ liệu về việc ví nào sở hữu vật phẩm nào trong game, có nghĩa là người chơi thực sự được quyền sở hữu tài sản trong game, chứ không phải các nhà phát triển game.

Mô hình Play-to-Earn (P2E)

• Trong các trò chơi truyền thống, ứng dụng mô hình play-to-win (chơi game để thắng) hay pay-to-earn (trả tiền để chơi game và kiếm tiền), nhà phát triển thường là bên kiếm được tiền nhờ vào tính năng mua bán vật phẩm hay hàng hoá trong game (in-app purchase).

• Trong các trò chơi blockchain ứng dụng mô hình play-to-earn, không chỉ nhà phát triển game mà người chơi cũng có thể kiếm tiền, bằng cách nhận được phần thưởng dưới dạng token hoặc NFT khi hoàn thành các nhiệm vụ trong trò chơi, ví dụ như chiến thắng trận chiến, giải đấu...

• Ngoài ra các dự án GameFi ứng dụng mô hình play-to-earn còn cho phép người dùng giao dịch và trao đổi các tài sản có giá trị của họ trong game. Điều này làm tăng khả năng sử dụng của tài sản và vật phẩm, đồng thời góp phần làm tăng thêm nhu cầu đối với các ứng dụng mới về DeFi để gia tăng cơ hội kiếm tiền của người dùng khi chơi game, cuối cùng tạo ra một nền kinh tế mở trong game.

NFT (Non-fungible Token)

Trong các trò chơi play-to-earn trên blockchain, tất cả mọi vật phẩm như ảnh đại diện, đất, vũ khí, trang bị, quần áo, tài nguyên… đều được đại diện bởi NFT. Người chơi thu thập được các vật phẩm NFT này trong quá trình chơi game và có thể giao dịch chúng trên marketplace để đổi thành NFT khác hoặc tiền điện tử, sau đó có thể chuyển đổi thành tiền fiat.

Thừa hưởng tính chất của NFT, các nhân vật hoặc vật phẩm trong trò chơi blockchain sẽ là độc nhất (nghĩa là chúng không thể bị sao chép hoặc làm giả), không thể tách nhỏ và thuộc quyền sở hữu của chính người chơi đó.

Ngoài ra, NFT trong các dự án GameFi còn có nhiều cấp độ để phát triển, cho phép người chơi tăng thu nhập bằng nhiều cách khác nhau, có thể kể đến như:

• Dành thời gian để nâng cấp nhân vật.

• Kiếm tiền từ tài sản trên đất của mình thông qua việc phát triển các công trình và yêu cầu người chơi khác phải trả tiền để ghé thăm.

• Chiến đấu với những người chơi khác trong các giải đấu.

Quyền sở hữu tài sản NFT

Như đã đề cập phía trên, trong GameFi, các tài sản trong game tồn tại dưới dạng NFT thuộc quyền sở hữu của người chơi và không thể bị làm giả.

Quyền sở hữu tài sản được xem là một sự cải tiến đáng kể của GameFi so với việc các tính năng mua bán vật phẩm trong ứng dụng (in-app purchase) của các game truyền thống.

Việc sở hữu tài sản thực sự trong GameFi đã tạo ra trải nghiệm chơi game hấp dẫn và mạnh mẽ hơn, nơi người chơi có thể tận hưởng cảm giác được tham gia trò chơi một cách chân thật và có quyền kiểm soát, gây ảnh hưởng đối với các vật phẩm của họ.

Giải pháp DeFi

Thành phần cuối cùng và cũng không kém phần quan trọng trong GameFi là DeFi (tài chính phi tập trung). Việc tích hợp các yếu tố DeFi góp phần tạo ra một nền kinh tế trong thế giới GameFi với các cơ hội tối ưu lợi nhuận như staking, liquidity mining, yield farming, lending...

Nói cách khác, người chơi có thể dùng token hoặc NFT kiếm được từ trò chơi để stake, cung cấp thanh khoản hoặc farm để nhận được lợi nhuận APY/APR, vật phẩm độc quyền hoặc được mở khoá các cấp độ mới trong trò chơi… Thông qua những tính năng này, dự án có thể khuyến khích người chơi giữ (hoặc luân chuyển) tài sản kiếm được từ game ở trong phạm vi hệ sinh thái sản phẩm của họ, từ đó tích luỹ và duy trì giá trị trong cộng đồng.

Ngoài ra, việc tích hợp DeFi còn giúp game blockchain trở nên phi tập trung hơn, loại bỏ khả năng bị thao túng hay quyền lực tập trung vào một thực thể.

Thách thức của GameFi

Bất kỳ công nghệ mới nào cũng phải đối mặt với những thách thức riêng, GameFi không phải ngoại lệ. Dưới đây là một số thách thức của GameFi:

Sự biến động trong thị trường

Sự phụ thuộc vào tiền điện tử và công nghệ blockchain khiến GameFi phải đối mặt với sự biến động vốn có của thị trường crypto. Giá trị của tiền điện tử có thể trải qua những biến động khó đoán trong thời gian ngắn, gây ảnh hưởng đến giá trị thực tế của tài sản trong game và thu nhập của người chơi. 

Cả người chơi và nhà phát triển đều phải đối mặt với khả năng biến động giá trị tài sản đột ngột, điều này có thể gây ra rủi ro tài chính và tác động đến sự ổn định chung của hệ sinh thái GameFi.

Chi phí đầu vào

Một thách thức đáng kể khác của GameFi là chi phí đầu vào cao. Mặc dù GameFi thu hút nhờ mô hình play-to-earn, nhưng việc đi kèm với tính năng pay-to-play (trả tiền để chơi game) cũng khiến người chơi cảm thấy dè chừng và ái ngại.

Nhiều trò chơi play-to-earn yêu cầu người chơi mua hoặc mint NFT trước khi tham gia chơi. Và khi game dần trở nên phổ biến hơn, chi phí tham gia cũng sẽ tăng lên.

Ví dụ: Game Axie Infinity yêu cầu người chơi mới phải sở hữu ít nhất ba NFT nhân vật khác nhau, được gọi là Axies, để tạo thành đội và bắt đầu chơi game. 

Ban đầu, người dùng có thể mua các NFT với giá thấp, nhưng khi càng có nhiều người chơi, game càng phổ biến hơn và giá NFT càng tăng cao hơn. Đỉnh điểm vào năm 2021, có những lúc người chơi mới phải trả khoảng 350 USD chỉ để lập đội và bắt đầu chơi.

Vấn đề bảo mật

GameFi hoạt động hoàn toàn dựa trên công nghệ blockchain, do đó bảo mật của hợp đồng thông minh, ví và ứng dụng phi tập trung cũng là những vấn đề đáng chú ý.Đáng chú ý nhất, tháng 03/2022, cầu nối Ronin của game Axie Infinity đã bị tấn công với tổng thiệt hại 173,600 Ethereum cùng 25.5 triệu USDC, tương đương 615 triệu USD. Sự cố này khiến nó trở thành một trong những vụ tấn công lớn nhất trong thế giới tiền điện tử nói chung và lĩnh vực GameFi nói riêng.

Mặc dù đội ngũ Sky Mavis (nhà phát triển Axie Infinity và Ronin) đã hoàn trả lại cho người dùng số tiền bị đánh cắp, tuy nhiên vụ hack vẫn khiến người chơi phần nào bị mất dần niềm tin vào nền tảng dự án.

Vấn đề pháp lý

Ngoài ra, vấn đề liên quan đến pháp lý cũng là một thách thức lớn đối với GameFi. Việc chấp nhận và có khung pháp lý cho crypto được chia làm ba mức độ, trong đó:

• Các quốc gia như Mỹ, Canada, Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Pháp và phần đông các nước châu Âu công nhận crypto là tài sản hợp pháp.

• Trung Quốc, Bangladesh, Pakistan và một số quốc gia khác cấm crypto.

• Việt Nam, Thái Lan, Indonesia thuộc nhóm nằm giữa khi đưa ra quy định cấm một phần (cấm sử dụng crypto như phương thức thanh toán nhưng chưa cấm cá nhân nắm giữ crypto).

Vì vậy, đối với các quốc gia cấm hoàn toàn hoặc một phần đối với crypto, việc GameFi tích hợp lợi ích tài chính trong thế giới thực (như tiền điện tử) vào môi trường ảo trong game có thể tạo ra những lo ngại liên quan đến việc tuân thủ pháp lý.

Tất cả những điều này dẫn đến những thách thức tiềm ẩn về vấn đề pháp lý đối với các dự án GameFi. Việc hạn chế rủi ro dính dáng pháp lý đòi hỏi dự án phải cân bằng giữa việc đổi mới trong khuôn khổ mà vẫn đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý của chính phủ và cơ quan nhà nước.

Trong tương lai sẽ có nhiều xu hướng kết hợp mới giữa GameFi và các ứng dụng blockchain và mô hình kinh tế khác. Hãy chờ xem những đột phá mới của GameFi trong tương lai và các cơ hội đầu tư hấp dẫn nhé!